شاید برای شما هم پیش آمده است که با در آغوش گرفتن گربه خود متوجه بوی بد دهان او شده‌‌اید. به این عارضه هالیتوزیس یا بوی بد دهان گربه می‌گویند که یکی از مشکلات شایع در میان گربه‌هاست. اما سوال این است که چطور تشخیص دهیم مشکل حاد است و به درمان دارویی نیاز دارد یا به درمان خانگی پاسخ می‌دهد.
در این مقاله به این پرسش پاسخ می‌دهیم و به ۱۲ علت بوی بد دهان گربه اشاره می‌کنیم. همچنین روشهای پیشگیری از این بیماری را توضیح می‌دهیم و در نهایت راههای درمان خانگی و دارویی آن را بررسی می‌کنیم. برای چنین کاری می‌توانید از دامپزشک نیز مشورت بگیرید و به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت کمک بگیرید. علاوه بر این، اگر می‌خواهید معاینات تخصصی برای این مورد روی گربه شما انجام شود تا علت بوی دهان مشخص شود نیز این امکان وجود دارد که از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
آیا بوی بد دهان گربه خطرناک است؟
بوی بد دهان گربه را نمی‌توان در دسته بیماری‌های خطرناک یا مهلک قرار داد، اما در برخی موارد میتواند مشکل حاد شود. برای مثال، اگر مشکلات دهان و دندان گربه که باعث ایجاد بوی بد دهان او می‌شود به‌موقع درمان نشود، ممکن است به قلب، کبد یا کلیه گربه آسیب بزند و عوارض جدی ایجاد کند.
با مشاهده برخی از علائم زیر بهتر است بوی بد دهان گربه را جدی بگیرید و حتماً به دامپزشک مراجعه کنید.
- التهاب دهان و لثه
- زرد شدن دندان
- لق شدن دندان
- زخم‌های دهانی
- عفونت و آبسه دندان
- افزایش ترشح بزاق دهان
- تغییرات رفتاری و غذایی
- بیماری‌های سیستمیک
- بوی بد دهان برای مدت طولانی
- خونریزی لثه و بافت داخل دهان
البته بوی بد دهان گربه در بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت یا بیماری‌های کبدی فرق می‌کند. برای مثال، عارضه کلیوی باعث ایجاد بوی بدی شبیه ادرار می‌شود، اما دهان گربه‌ای مبتلا به دیابت، بویی شبیه بوی میوه گندیده می‌دهد. در هر صورت، اگر بوی بد دهان گربه به درمان‌های خانگی و طبیعی جواب ندهد، باید از دامپزشک کمک گرفت. در ادامه این مقاله، ۱۲ علت بوی بد دهان گربه را بررسی می‌کنیم.
۱۲ علت بوی بد دهان گربه
«هالیتوزیس» یا «بوی بد دهان گربه» (Halitosis) میتواند دلایل مختلفی داشته باشد که در دو دسته‌بندی مشکلات دهان و دندان (Oral Issues) و مشکلات سیستمیک (Systemic Diseases) قرار می‌گیرد. البته ممکن است دلایلی غیر از این دو مورد باعث بوی بد دهان گربه شود که در ادامه به آن اشاره کردهایم.
در کل، اگر بوی بد دهان گربه به دلیل بیماری‌های سیستمیک نباشد و به‌موقع تشخیص داده شود و درمان صورت بگیرد، معمولاً خطری او را تهدید نخواهد کرد. البته اگر مشکلات دهان و دندان شدید باشد و باعث ایجاد درد و ناراحتی در گربه شود، حتماً به دامپزشک مراجعه کنید.
به عنوان صاحب گربه، اگر متوجه شدید که دهان گربه شما بوی بدی می‌دهد، آن را جدی بگیرید و اگر درمان‌های طبیعی و خانگی را امتحان کردید و جواب نداد، حتماً برای اطمینان از این‌که خطری جدی گربه شما را تهدید نمی‌کند، به دامپزشک مراجعه کنید تا با انجام یک سری آزمایش‌ها بتواند مشکل را تشخیص دهد و قبل از این‌که حاد شود، به کمک دارو آن را درمان کند.
در دسته‌بندی زیر به ۱۲ علت بوی بد دهان گربه اشاره کردهایم. برای بررسی دقیق این علت‌ها همیشه می‌توانید از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت کمک بگیرید. علاوه بر این، اگر می‌خواهید این معاینات بدون مراجعه به کلینیک‌ها انجام بگیرد می‌توانید از ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
۱. مشکلات دهان و دندان
یکی از دلایل بوی بد دهان گربه مشکلات دهان و دندان است. یعنی هر چیزی که به داخل دهان مربوط شود و روی مخاط، زبان، لثه و دندان‌ها اثر بگذارد. در ادامه برخی از آن‌ها را توضیح می‌دهیم.
- بیماری پریو دنتال: شایع‌ترین علت بوی بد دهان گربه مربوط به بیماری‌های دندان است. یکی از آن‌ها بیماری «پیرا دندانی» یا«پریو دنتال» (Periodontal) که با رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان ایجاد می‌شود و با تشکیل پلاکهای دندانی و ترشح سموم میکروب‌های آن، بافت‌های مجاور را تحت تأثیر قرار می‌دهد. دندانهای کج و نامرتب عامل اصلی ایجاد این بیماری است که در نتیجه آن باکتری‌ها به راحتی در لثه و بین دندان‌ها جمع می‌شوند و پلاک تشکیل می‌دهند.
- تشکیل پلاک: باکتری‌های بزاق دهان گربه، حتی با مسواک زدن هم از بین نمی‌روند و مرتب تکثیر می‌شوند. وقتی مواد غذایی روی دندان گربه باقی می‌ماند، باکتری‌ها از آن تغذیه می‌کنند و یک رسوب لزج و چسبنده روی دندان تشکیل می‌شود که به آن پلاک یا جرم دندان گفته می‌شود. بوی بد دهان گربه میتواند به دلیل ایجاد ترکیبات حاوی گوگرد باشد که توسط این باکتری‌ها ایجاد شده است.
- زخم‌های دهانی: عوامل مختلفی میتواند باعث ایجاد زخم و التهاب در ناحیه لثه، لب، داخل گونه یا حتی حلق گربه شود. برخی از این زخم‌ها به دلیل بیماری‌های ویروسی مانند کلسی ویروس گربه ایجاد می‌شود و برخی دیگر بر اثر واکنش‌های آلرژیک یا ضربه خوردن است. این زخم‌ها با درد زیادی همراه است و حتی ممکن است عمل جویدن و بلعیدن را برای گربه دشوار کند. اگر زخم‌ها بهبود پیدا نکنند، باعث بوی بد دهان می‌شوند.
- استوماتیت: التهاب دهان گربه که به آن «استوماتیت» (stomatitis) می‌گویند، تمام بخش‌های مخاطی و بافت‌های داخل دهان را در بر می‌گیرد و برخلاف «ژنژیویت» (Gingivitis) که فقط لثه‌ها را درگیر می‌کند، در این بیماری تمام دهان ازجمله زبان و سقف هم دچار التهاب می‌شود. یکی از علائم این بیماری بوی بد دهان است.
- تومورهای دهانی: برخی از توده‌های بدخیم در دهان گربه باعث ایجاد مشکلات زیادی می‌شود و حتی جان او را به خطر می‌اندازد. این تومورها معمولاً باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شوند.
- ترشح زیاد بزاق: در حالت عادی بزاق دهان گربه بوی بدی ایجاد نمی‌کند. اما وقتی ترشحات آب دهان او زیاد باشد، میتواند با بوی بد دهان همراه باشد. یکی از دلایل آن افزایش رشد باکتری بر اثر ایجاد محیط مرطوب است. از دیگر دلایل ترشح زیاد براق دهان گربه بیماری‌های دهان مانند التهاب لثه و زخم است که باعث افزایش تعداد باکتری‌ها و بافت مرده می‌شود هر دوی این موارد عامل بوی بد دهان گربه است.
- دندان لق: وقتی دندان لق می‌شود، محیط مناسبی برای تجمع باکتری در زیر آن فراهم می‌شود و بر اثر آزاد شدن ترکیبات حاوی گوگرد باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شود. به علاوه، اگر دندان لق کشیده نشود، عفونت می‌کند و باعث التهاب لثه می‌شود و در صورتی که درمان نشود، ممکن است باعث ایجاد مشکلات سیستمیک مانند بیماری‌های کلیوی و کبدی شود. یکی از علائم این بیماری‌ها نیز بوی بد دهان است.
۲. مشکلات سیستمیک
بیماری‌های سیستمیک به طور هم‌زمان چند اندام مختلف را درگیر می‌کنند. علائم این بیماری‌ها به نوع بافت آسیب‌دیده بستگی دارد، اما یکی از آن‌ها میتواند بوی بد گربه باشد. در ادامه برخی از این بیماری‌های سیستمیک را معرفی کردهایم.
- بیماری کلیه: این عارضه در گربه‌ها ممکن است با علائمی مانند بوی بد دهان همراه باشد. البته فاکتورهای متعددی در بروز آن تأثیر دارد، مانند زخم‌هایی که در دهان ایجاد می‌شود و علت آن وجود مواد سمی در خون به دلیل نارسایی کلیوی است. این زخم‌ها متورم و عفونی می‌شوند و عامل بوی بد دهان گربه هستند. همچنین ممکن است بر اثر بیماری کلیه، گربه دچار کم‌آبی شود که منجر به خشکی دهان و بوی بد خواهد شد.
- دیابت: وقتی بدن به دلیل کمبود انسولین نمی‌تواند از گلوکز استفاده کند، چربی را تجزیه می‌کند تا میزان انرژی از دست رفته را جبران کند. این کار باعث افزایش سطح ماده‌ای به نام «کتون» (ketone) در ادرار می‌شود. اگر دیابت گربه کنترل نشود، سطح کتون در ادرار بالا می‌رود و باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شود. افزایش بیش از حد کتون باعث ایجاد عارضه‌ای به نام «DKA» خواهد شد که علائم دیگری به‌جز بوی بد دهان دارد و خطرناک است.
- بیماری کبدی: وقتی کبد درست کار نکند، مواد سمی در بدن جمع می‌شوند، چون کبد نقش مهمی در سم‌زدایی دارد. یکی از علائم وجود مواد سمی در بدن، بوی بد دهان است. در صورتی که بوی بد دهان گربه از بین نرود، به دامپزشک مراجعه کنید تا با آزمایشات مختلف بتواند علت این مشکل را تشخیص دهد. تغییرات متابولیکی هم میتواند بر اثر عارضه کبدی ایجاد شود که بر روند جذب مواد مغذی اثر می‌گذارد و باعث ایجاد بوی بد دهان گربه می‌شود.
- عفونت: برخی از مشکلات دهان و دندان مانند آبسه یا التهاب، اگر به‌موقع تشخیص داده نشود و درمان صورت نگیرد، باعث ایجاد عفونت می‌شود و باکتری‌هایی تولید می‌شود که عامل بوی بد دهان گربه هستند. علاوه بر این، عفونت مجاری ادرار نیز همین علائم را در پی دارد.
۳. سایر دلایل
در ابتدای مقاله به این نکته پرداختیم که عامل بوی بد دهان گربه یا به دهان و دندان او مربوط می‌شود یا بر اثر بیماری‌های سیستمیک است. همچنین دسته سومی را تحت عنوان سایر دلایل نام بردیم که در این بخش به آن اشاره می‌کنیم.
- رژیم غذایی: برخی از غذاها به‌ویژه غذاهای نرم باعث ایجاد بوی بد دهان گربه می‌شوند.
- اجسام خارجی: گیر کردن اجسام خارجی بین دندان‌ها یا زیر لثه گربه نیز میتواند عامل بوی بد دهان گربه باشد.
- بیماری‌های معده و روده: مشکلاتی مانند رفلاکس اسید معده میتواند باعث ایجاد بوی بد دهان گربه شود.
- دندان درآوردن: برخی از بچه‌گربه‌هایی که تازه دندان درآورده‌اند یا در این مرحله هستند، ممکن است با مشکل بوی بد دهان مواجه شوند، اما این در مورد همه بچه‌گربه‌ها صدق نمی‌کند.
- خوردن مدفوع: یک نوع بیماری در گربه‌ها وجود دارد که به آن «کوپروفاژی» (Coprophagia) می‌گویند که بر اثر آن گربه مدفوع خود یا حیوانات دیگر را می‌خورد. این عامل هم میتواند علت بوی بد دهان گربه باشد.
راه های پیشگیری از بوی بد دهان گربه
آگاهی از راههای پیشگیری از ابتلا به بیماری در حیوانات خانگی از نکات مهمی است که صاحبان آن‌ها باید مدنظر داشته باشند، چون میتواند تا حد زیادی جلوی ابتلا یا پیشرفت بیماری را بگیرد و در همان مراحل اولیه، اقدامات درمانی به صورت خانگی یا با مراجعه به دامپزشک انجام شود. با رعایت موارد زیر می‌توانید از ایجاد بوی بد دهان گربه خود جلوگیری کنید یا در همان ابتدا با روشهای درمان طبیعی آن را رفع کنید.
۱. بهداشت روزانه دهان و دندان
مسواک زدن روزانه میتواند تا حد زیادی از بروز برخی از باکتری‌ها یا تجمع مواد غذایی لای دندانهای گربه جلوگیری کند. از مسواک مخصوص گربه استفاده کنید و با خمیر دندان هر روز دقیق دندانهای او را مسواک بزنید. اول مقدار کمی خمیردندان را روی مسواک انگشتی بمالید که نرم‌تر است و به تدریج از مسواک مخصوص استفاده کنید تا گربه به آن عادت کند. این کار را به یک فعالیت روزمره برای او تبدیل کنید و جزء ثابت برنامه روتین او قرار دهید.
۲. استفاده از رژیم غذایی مناسب
برخی از غذاهای گربه، حاوی موادی هستند که برای مراقبت از دهان و دندان او به غذا اضافه شده‌اند و باعث کاهش جرم دندان می‌شوند. سعی کنید در یک برنامه منظم غذایی، هفته‌ای دو یا سه بار از آن‌ها به عنوان وعده‌های غذایی گربه خود استفاده کنید.
همچنین بهتر است بعد از غذای اصلی، کمی غذای خشک به او بدهید تا بر اثر جویدن دندانهای او از مواد غذایی نرم تمیز شود و جرم کمتری روی دندانش ایجاد شود. در آب آشامیدنی گربه نیز می‌توانید از مواد افزودنی استفاده کنید که برای جرم‌گیری و کاهش پلاک دهان گربه مناسب است.
۳. معاینات و چک‌آپ مرتب
دندانهای گربه خود را مرتب چک کنید و اگر با قرمزی، التهاب یا هر مورد قابل‌مشاهده دیگری مواجه شدید، حتماً با دامپزشک مشورت کنید. همچنین برای انجام چک‌آپ‌های ضروری، برنامه منظمی برای بردن گربه به کلینیک مشخص کنید.
حتماً هر چند وقت یک بار دندانهای گربه خود را جرم‌گیری کنید تا باعث رشد باکتری‌های مولد بوی بد دهان نشود. اگر گربه اجازه این کار را نمی‌دهد، دامپزشک با تزریق داروی بیهوشی این کار را انجام خواهد داد.
۴. استفاده از اسباب‌بازی دندانی گربه
گربه‌ها عاشق گاز گرفتن هستند. برای این منظور اسباب‌بازی‌هایی برای آن‌ها در نظر گرفته‌اند که از جنس سیلیکون است و گربه با گاز گرفتن آن‌ها میتواند نیاز خود را رفع کند.
این کار برای استحکام لثه نیز مفید است و گربه با جویدن آن‌ها سلامت دهان و دندان خود را نیز حفظ می‌کند. همچنین باعث تقویت دندان‌ها و تسکین درد آن‌ها می‌شود. از ایجاد جرم روی دندان‌ها هم جلوگیری می‌کند.
درمان خانگی
اگر احساس کردید که دهان گربه شما بو می‌دهد، می‌توانید با انجام برخی از روشهای درمان خانگی آن را رفع کنید. برخی از روشهای درمان خانگی بوی بد دهان گربه را در ادامه مشاهده می‌کنید. روشهای زیر را امتحان کنید اما اگر مشکل حل نشد، بهتر است از دامپزشک برای تشخیص و درمان دارویی کمک بگیرید.
۱. مواد جرم‌گیر دندان
موادی که باعث کاهش جرم و رسوبات روی دندان گربه می‌شوند، به اشکال مختلفی در بازار موجود است. برخی از آن‌ها به شکل اسپری و برخی دیگر به شکل محلول ضدپلاک است که آن را با مقداری آب مخلوط می‌کنید و به گربه می‌دهید. برای رفع بوی بد دهان گربه خود می‌توانید از این ترکیبات استفاده کنید و آن را یک هفته بعد از از بین رفتن بو ادامه دهید. البته اگر پلاک روی دندان زیاد باشد، این روش جواب نمی‌دهد.
۲. اسباب‌بازی دندانی گربه
با استفاده از اسباب‌بازی دندانی گربه که در اکثر پت‌شاپ‌ها موجود است، می‌توان به کاهش جرم و پلاک روی دندان گربه کمک کرد. گربه با گاز کردن این وسیله هم با آن سرگرم می‌شود، هم جرم‌های روی دندانش را از بین می‌برد. همچنین ماساژ دادن لثه‌ها از تجمع رسوبات روی دندان و تکثیر باکتری‌ها جلوگیری می‌کند.
۳. آبنبات گربه
گربه‌ها هم مانند سگ‌ها تشویقی دارند. آبنبات گربه یک نوع تشویقی است که گربه با لیس زدن آن میتواند جرم روی دندانش را از بین ببرد. انواع مختلفی از این آبنبات‌ها در بازار موجود است و برخی از آن‌ها باعث سلامت دهان و دندان گربه می‌شوند.
۴. رژیم غذایی خام
اگر متوجه بوی بد دهان گربه خود شدید، برنامه غذایی او را تغییر دهید. این کار به کاهش پلاکهای دندان گربه کمک می‌کند، چون بافت محکم و ترکیباتی دارد که مانند جرم‌گیر عمل می‌کند و مواد غذایی را از روی دهان و زبان پاک می‌کند.
البته فراموش نکنید که رژیم غذایی خام برای گربه‌‌های بالغ مناسب است و بعد از شش ماهگی می‌توان آن را به وعده غذایی این حیوان اضافه کرد. در این برنامه غذایی باید گوشت بوقلمون، بلدرچین، استخوان و سبزیجات نیز اضافه شود. افزودن سبزیجاتی مانند جعفری به غذای گربه نیز در کاهی بوی بد دهان او مؤثر است.
۵. ژل دندان گربه
اگر گربه در برابر مسواک زدن مقاومت می‌کند یا بر اثر التهاب و زخم احساس درد و ناراحتی دارد، از ژل دندان استفاده کنید. البته این کار را می‌توانید در حالت عادی هم هر از گاهی انجام دهید، چون به کاهش تجمع باکتری‌ها و التهاب لثه کمک می‌کند و باعث حفظ سلامت دهان و دندان گربه می‌شود.
درمان بالینی
در صورتی که موارد فوق را امتحان کردید و مؤثر واقع نشد، پس از مراجعه به دامپزشک و انجام آزمایش، روند دارودرمانی شروع می‌شود. در رابطه با این عارضه، معمولاً آنتی‌بیوتیک‌ها برای از بین بردن باکتری‌های مولد بوی بد دهان تجویز می‌شود. اگر گربه درد داشته باشد، از مسکن هم در کنار آن استفاده می‌شود.
در برخی مواقع هم برای جرم‌گیری کامل دندانهای گربه، دامپزشک او را بیهوش می‌کند و به کمک ابزارهای حرفه‌ای پا‌ک‌کننده جرم، رسوبات را از روی دندانهای او پاک می‌کند.
اما در مواقعی که عفونت دندان شدید است، کشیدن دندان میتواند تنها راه‌حل درمانی برای رفع این مشکل باشد. برای کشیدن دندان حتما باید از فرد متخصص و دامپزشک کمک بگیرید و به همین دلیل می‌توانید از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. علاوه بر این، برای معاینه و نظر قطعی در این رابطه نیز می‌توانید از ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله با ۱۲ علت بوی بد دهان گربه آشنا شدیم و به راههای پیشگیری و درمان خانگی این عارضه پرداختیم. همچنین به این موضوع اشاره کردیم که بوی بد دهان گربه در بیشتر موارد عارضه جدی محسوب نمی‌شود، اما اگر ادامه پیدا کرد و علائم دیگری را نیز در گربه خود مشاهده کردید، حتماً به دامپزشک مراجعه کنید تا با انجام آزمایش مطمئن شوید که خطر جدی مانند بیماری کلیه یا کبد او را تهدید نمی‌کند.