ساختار گوش سگ به گونه‌ای است که خیلی زود در معرض عفونت قرار می‌گیرد. به همین دلیل عفونت گوش سگ یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها است که اگر بهموقع درمان نشود، ممکن است خطرات جدی‌تری برای این حیوانات خانگی ایجاد کند. عفونت گوش سگ با درد زیادی همراه است و علائم دیگری مانند خارش و التهاب نیز دارد. اما اگر بتوانید دلیل عفونت یا التهاب را پیدا کنید، درمان ساده‌تر خواهد شد. در این مقاله ما با به بررسی علت عفونت گوش سگ می‌پردازیم و علائم و راه‌های تشخیص و درمان را توضیح می‌دهیم. همچنین با روشهای پیشگیری آشنا می‌شویم.
البته برای برررسی روشهای درمان پیشنهاد می‌کنیم از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. علاوه بر این، اگر می‌خواهید معاینات و بررسی‌های عفونت در منزل خودتان انجام شود، این امکان وجود دارد که از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
علت عفونت گوش سگ
یکی از بیماریهای شایع در سگ‌ها التهاب مزمن گوش است که به آن اوتیت (Otitis) می‌گویند. دلایل زیادی باعث ایجاد این بیماری میشود. این عوامل، محیطی را آماده می‌کند که احتمال رشد باکتری یا قارچ در آن زیاد است و در نهایت منجر به تورم و عفونت میشود. مهم‌ترین دلایل عفونت گوش سگ را در ادامه ذکر کرده‌ایم.
۱. عفونت باکتریایی و قارچی
سگ‌ها در حالت طبیعی در گوش خود باکتری و قارچ دارند، اما بر هم خوردن تعادل باکتری‌ها باعث عفونت گوش میشود که اغلب به دلیل رطوبت زیاد و ورود اجسام خارجی به داخل گوش ایجاد میشود. عفونت می‌تواند یکی از گوشها را درگیر کند یا به هر دو سرایت کند. در نتیجه تبدیل به یک بیماری مزمن میشود و مراحل درمان سخت‌تر خواهد شد.
۲. آلرژی محیطی یا غذایی
حساسیت به مواد غذایی و آلرژی به موادی که در محیط یافت میشود، می‌تواند التهاب پوستی ایجاد کند. التهاب و تورم هم عامل تحریک‌کننده عفونت گوش داخلی است. رطوبت محیط بسیار مناسبی را برای رشد قارچ و باکتری در گوش فراهم می‌کند. خارش، قرمزی و التهاب از علائم عفونت گوش سگ است که بر اثر آلرژی به مواد موجود در محیط ایجاد میشود.
۳. نژاد
برخی از نژادهای سگ‌ها بیشتر از بقیه در معرض ابتلا به عفونت گوش هستند و علت آن ساختار خاص گوش آن‌هاست. سگ‌هایی که گوش‌های بلندتر و آویزان‌تری دارند یا نژادهایی که اطراف گوش خود موهای زیادی دارند، بیشتر از بقیه در معرض خطر این بیماری قرار دارند، زیرا همه این ویژگی‌ها باعث میشود که رطوبت وارد گوش شود و محیط را مستعد رشد باکتری و قارچ بکند.
۴. عدم رعایت بهداشت
گوش سگ باید مرتب تمیز شود و تا حد امکان خشک باشد. سگ‌هایی که مجرای گوش باریکی دارند یا جرم گوش (Earwax) آن‌ها زیاد است، احتمالاً زیاد درگیر عفونت گوش می‌شوند. وظیفه غدد مومی محافظت از گوش در برابر باکتری‌ها و مواد خارجی مانند گرد و غبار است، اما وقتی زیاد ترشح میشود، محیط داخل گوش را مرطوب و کثیف می‌کند که هر دو عامل رشد باکتری و قارچ است.
از طرف دیگر، بیش از حد تمیز کردن گوش یا استفاده زیاد از گوش‌پاک‌کن باعث آسیب رساندن به مجرای داخلی گوش میشود و قدرت دفاعی گوش را در برابر اجسام خارجی کم می‌کند. نتیجه آن هم التهاب و عفونت است.
تصویر گوش یک سگ که عفونت کرده است.
۵. انگل‌ها
یکی از انگل‌های سگ کنه گوش است که مهم‌ترین دلیل عفونت گوش سگ است، به‌ویژه در توله‌سگ‌ها یا سگ‌هایی که در کنار حیوانات آلوده زندگی می‌کنند. این کنه‌ها مجرای داخلی گوش را تحریک می‌کنند و باعث ایجاد عفونت ثانویه می‌شوند که همان عفونت باکتری یا قارچ است.
۶. اجسام خارجی
اجسام خارجی مانند گرد و غبار یا علف و چمن می‌تواند وارد گوش سگ شود و التهاب مزمن ایجاد کند. اگر این اجسام خارجی از گوش خارج نشود، باعث عفونت و التهاب مزمن گوش خواهد شد.
۷. اختلالات هورمونی
مشکلات هورمونی مانند کم‌کاری غده تیروئید یا بیماری کوشینگ (Cushing’s Disease) که همان پرکاری غدد فوق کلیوی در سگ است، حساسیت پوستی ایجاد می‌کند و سگ را در معرض ابتلا به عفونت گوش قرار می‌دهد.
۸. تومور یا پلیپ
ترشح بیش از حد غدد داخلی گوش باعث افزایش رطوبت و گیر کردن اجسام خارجی در گوش شود. هر دوی این عوامل، همان‌طور که اشاره شد، باعث عفونت گوش سگ می‌شوند. تمیز کردن گوش به طور مرتب تا حد زیادی از تجمع و افزایش این ترشحات جلوگیری می‌کند.
۹. عوامل زیست‌محیطی
شنا کردن زیاد یا قرار گرفتن در محیط‌هایی با رطوبت زیاد، باعث افزایش رطوبت در مجرای داخلی گوش میشود که در نتیجه آن سگ در معرض بیماریهای عفونی گوش قرار می‌گیرد.
۱۰. زخم یا خراش پوستی
آسیب‌های فیزیکی که باعث ایجاد زخم یا خراش پوستی میشود، عامل عفونت گوش سگ است. برای مثال، اگر هنگام تمیز کردن در گوش این حیوان خراش ایجاد شود یا هنگام بازی کردن به چیزی کشیده و زخم شود، احتمال عفونت گوش زیاد است.
علائم عفونت گوش سگ
عفونت گوش سگ معمولاً با علائم مشخصی همراه است که در صوت مشاهده آن‌ها بهتر است با دامپزشک مشورت کنید. مهم‌ترین علائم را در ادامه فهرست کرده‌ایم.
- خاراندن گوش با پنجه‌ها
- تکان دادن یا کج کردن سر به یک طرف
- قرمزی و ورم
- ترشحات غیرعادی و بدبو
- پوسته‌ریزی
- به هم خوردن تعادل هنگام راه رفتن
- تغییرات رفتاری (بی‌قراری یا گوشه‌گیری)
- احساس درد در گوش هنگام لمس کردن
- افزایش ترشحات جرم گوش
- کم‌شنوایی
- حرکات غیرمعمول چشم‌ها
- ریزش موی اطراف گوش
- تهوع و استفراغ
اگر این علائم را در سگ خود مشاهده کردید، حتماً او را به کلینیک ببرید تا دامپزشک معاینه کند. اگر بیماری بهموقع تشخیص داده نشود و اقدامات درمانی صورت نگیرد، ممکن است آسیب‌های دائمی و جبران‌ناپذیری به این حیوان خانگی وارد شود. حتی ممکن است برای همیشه شنوایی‌اش را از دست بدهد.
تشخیص عفونت گوش گربه توسط دامپزشک
دامپزشک برای تشخیص عفونت گوش گربه از روشهای مختلفی استفاده می‌کند و از آزمایش‌‌های بالینی کمک می‌گیرد. در ادامه به برخی از این روشهای تشخیصی اشاره می‌کنیم.
۱. معاینه بالینی
در این روش دامپزشک گوش گربه را معاینه می‌کند تا مناطقی که علائم قرمزی، تورم یا ترشحات غیرعادی یا بدبو دارد را مشاهده کند. همچنین ممکن است به دنبال آثاری از خراش یا زخم ناشی از خاراندن گوش باشد.
همچنین از طریق لمس لاله گوش می‌تواند متوجه درد، ورم یا هر نوع علائم غیرعادی دیگر مانند ضخیم شدن بافت‌های اطراف گوش شود که بر اثر خاراندن آن ناحیه ایجاد شده است.
۲. اتوسکوپی
اتوسکوپ (Otoscope) وسیله‌ای مجهز به ذره‌بین و لامپ است و از آن برای معاینه کانال گوش (مسیری که از گوش خارجی را به پرده گوش وصل می‌کند) و پرده گوش استفاده میشود. با این ابزار می‌توان هر نوع جسم خارجی داخل کانال گوش، افزایش ماده مومی داخل گوش، انگل یا کنه گوش و چسبیدن پرده گوش را تشخیص داد.
اگر سگ به علت درد شدید برای معاینه همکاری نمی‌کند، با بیهوش کردنش این کار را انجام می‌دهیم. همچنین در مواقعی که به معاینات عمیق‌تر و دقیق‌تری نیاز باشد نیز باید سگ را بیهوش کرد.
۳. سیتولوژی
سیتولوژی آزمایشی است که معمولاً برای تشخیص یا غربالگری سرطان استفاده میشود. در این روش دامپزشک از کانال گوش یا جرم داخل آن نمونه‌برداری می‌کند. این نمونه به منظور شناسایی باکتری، قارچ، انگل یا سلول‌های آسیب‌دیده و متورم در زیر میکروسکوپ مشاهده میشود.
۴. آزمایش کشت و حساسیت
برای عفونتهای شدید گوش یا مواردی که بیماری بعد از چند وقت عود کرده است، باید باکتری یا قارچ را در آزمایشگاه کشت داد تا ارگانیسم عامل عفونت شناسایی شود و بهترین و مؤثرترین روش درمانی برای آن در نظر گرفته شود.
۵. رادیولوژی پیشرفته
اگر گوش میانی یا داخلی مشکوک به عفونت باشد، به رادیولوژی پیشرفته مانند اشعه ایکس، سی‌تی اسکن یا ام آر آی نیاز است. دامپزشک زمانی از این روش‌ها کمک می‌گیرد که نشانه‌های نورولوژیکی مانند به هم خوردن تعادل هنگام راه رفتن مشاهده میشود.
۶. سایر آزمایش‌ها
در برخی موارد، مانند زمانی که سگ مشکوک به بیماری‌هایی مانند کم‌کاری غده تیروئید است، احتمال ابتلا به عفونت گوش زیاد است. دامپزشک به کمک آزمایش خون می‌تواند این اختلالات هورمونی را تشخیص دهد و نسبت به درمان اقدام کند.
تست آلرژی نیز از دیگر روشهای تشخیص عفونت گوش سگ است، چون همان‌طور که گفته شد، حساسیت به مواد محیطی یا مواد غذایی می‌تواند باعث تحریک پوست و عفونت شود.
درمان عفونت گوش سگ
درمان عفونت گوش سگ به دو روش خانگی و بالینی امکان‌پذیر است. اگر بیماری در همان مراحل اولیه تشخیص داده شود، برای درمان می‌توان از روشهای خانگی کمک گرفت. اما اگر عفونت شدید باشد یا علائم بیماری بعد از یکی دو روز بهبود پیدا نکند، حتماً باید به دامپزشک مراجعه کرد تا از روشهای بالینی مانند تجویز آنتی بیوتیک، قطره یا پماد برای درمان استفاده کند.
درمان توسط دامپزشک
روش‌هایی که در ادامه برای درمان عفونت گوش سگ معرفی می‌شوند، حتماً باید توسط دامپزشک تجویز شود و بدون نسخه نمی‌توان آن‌ها را تهیه کرد. هر یک از این داروها برای عفونتهای متوسط تا شدید استفاده میشود و دامپزشک بلافاصله بعد از تشخیص درمان را شروع می‌کند. داروها را باید تا آخر مصرف کرد، حتی اگر تمام علائم بیماری برطرف شده باشد.
- دارو: از داروهایی که برای درمان عفونت تجویز میشود، آنتی بیوتیک است. برای عفونت گوش سگ مصرف برخی از آنتی بیوتیک‌ها مانند آموکسی سیلین یا انرو فلوکساسین به مدت ۶ تا ۸ هفته توصیه میشود.
- ضد قارچ: برای عفونتهای قارچی، دامپزشک ایتراکونازول یا داروهای مشابه را تجویز می‌کند.
- پماد: داروهای موضعی نیز در درمان عفونت گوش سگ مؤثر است. پماد یا محلول را مستقیم روی گوش بملید تا عفونت و تورم را کاهش دهد.
- ضد تورم و التهاب: استروئیدهایی مانند پردنیزون یا محلول‌های موضعی که خاصیت ضد التهاب و ضد تورم دارند نیز در درمان عفونت گوش حاد مؤثر هستند.
- محلول‌های پاک‌کننده: از برخی از محلول‌ها برای تیز کردن کانال گوش استفاده میشود تا جلوی عفونت بیشتر یا عفونت ثانویه را بگیرد.
- درمان پیشرفته: در موارد حاد لیزرتراپی می‌تواند درد و تورم را کاهش دهد و فعالیت میکروبی را در نمونه‌های التهاب مزمن از بین ببرد. البته این روش درمانی معمولاً در ترکیب با روشهای دیگری به کار می‌رود تا نتیجه بهتری داشته باشد. گاهی هم عمل جراحی صورت می‌گیرد، در شرایطی که عفونت با هیچ‌یک از روشهای درمانی از بین نمی‌رود یا تومور در گوش سگ وجود دارد.
- درمان حمایتی: در صورتی که سگ هنگام راه رفتن مشکل داشته باشد یا علائمی مانند تهوع و کم‌آبی مشاهده شود، با تزریق وریدی سرم در ترکیب با داورهای ضد تهوع می‌توان بیماری را کنترل کرد.
برای بررسی روشهای مختلفی درمانی، پیشنهاد می‌کنیم از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. علاوه بر این، اگر می‌خواهید این روش‌ها به همراه معاینات در منزل انجام شوند، می‌توانید از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
درمان خانگی
برای عفونتهای متوسط می‌توان در کنار روشهای بالینی از روشهای زیر نیز کمک گرفت تا روند بهبودی سریعتر پیش برود.
- سرکه سیب: مقداری سرکه سیب را داخل حجم مناسبی از آب بریزید و به کمک یک پنبه بخش‌هایی از گوش را که با چشم می‌توان دید تمیز کنید. مطمئن شوید که زخم باز یا خراش عمیقی روی پوست اطراف گوش یا بخش خارجی وجود ندارد.
- روغن نارگیل: روغن نارگیل را کمی حرارت دهید تا ولرم شود. سپس چند قطره از آن را داخل گوش بچکانید. روغن نارگیل خاصیت ضد میکروبی دارد و باعث کاهش درد و التهاب میشود.
- چای سبز: چای سبز می‌تواند به کاهش درد و از بین رفتن التهاب و ورم کمک کند. مقداری چای سبز را دم کنید و بگذارید خنک شود. بعد یک پنبه را به آن آغشته کنید و آرام روی نواحی ملتهب اطراف گوش بمالید.
- ژل آلوئه‌ورا: این ژل هم خاصیت تسکین دهنده و ضد التهاب دارد. کمی از آن را با پنبه روی نواحی قرمز و متورم بمالید.
پیشگیری از عفونت گوش سگ
عفونت گوش بیماری مسری نیست، اما سگ‌های زیادی را درگیر می‌کند. به همین دلیل بهتر است بدانیم که چطور از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنیم و در صورت مشاهده عفونت، چطور جلوی عفونت ثانویه را بگیریم. در این بخش از مقاله، به برخی از روشهای پیشگیری از ابتلا به عفونت گوش سگ اشاره می‌کنیم که دانستن آن‌ها برای صاحب سگ ضروری است.
- تمیز کردن گوشها به طور مرتب
- خشک کردن گوشها بعد از حمام یا شنا کردن
- تشخیص نوع آلرژی سگ به مواد غذایی یا مواد حساسیت‌زای محیطی و کنترل آن
- اصلاح مرتب موها به‌ویژه موهای اطراف گوش سگ
- معاینه و چک‌آپ منظم توسط دامپزشک
- رژیم غذایی مناسب برای تقویت سیستم ایمنی بدن سگ
- بررسی روزانه برای تشخیص علائم احتمالی عفونت گوش مانند قرمزی یا ورم
هر چند وقت یک بار گوش سگ را تمیز کنیم؟
دفعات تمیز کردن گوش سگ به عواملی مانند نژاد، سبک زندگی و سلامت جسمی او بستگی دارد. برای سگ‌های سالم توصیه میشود ماهی یک تا دو بار این کار انجام شود مگر این‌که گوش کثیف باشد یا جسم خارجی داخل آن رفته باشد.
اما برای سگ‌هایی که از نژادهایی با ساختار گوش حساس‌تر هستند یا موی زیادی اطراف گوش خود دارند، بهتر است هر هفته یا دو هفته یک بار این کار انجام شود. برای سگ‌هایی که مستعد آلرژی هستند نیز همین بازه زمانی را برای تمیز کردن گوش در نظر می‌گیرند.
اما اگر سگ مستعد ابتلا به عفونت است و معمولاً عفونت او عود می‌کند، لازم است هفته‌ای یک بار گوش او را تمیز کنید و مدام وضعیت نواحی اطراف گوش را بررسی کنید.
برای پیگیری دقیق دفعات تمیز کردن، بهتر است از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. علاوه بر این، اگر می‌خواهید معاینات مربوط به عفونت گوش و تمیز کردن آن‌ها در منزل انجام شود، این امکان وجود دارد که از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
نحوه در آوردن جسم خارجی از گوش سگ
برای تمیز کردن گوش سگ مراحل زیر را انجام دهید.
- پس از این‌که با دست زدن به لاله گوش سگ متوجه ورم یا التهاب شدید، از یک محلول پاک‌کننده استفاده کنید. چند قطره از آن را داخل مجرای گوش بریزید.
- گوش را به آرامی ماساژ دهید تا جسم خارجی جابه‌جا شود. در این حالت صدای مایعی را که داخل گوش ریخته بودید می‌شنوید. این کار باعث لغزش جسم خارجی در گوش و در آمدن از جای خودش میشود.
- اجازه دهید سگ سرش را تکان دهد و گوش او را نگیرید. با تکان دادن سرش می‌تواند جسم خارجی را بیرون گوش هدایت کند.
- از یک دستمال تمیز برای پاک کردن بخش بیرونی گوش استفاده کنید. حواستان باشد که دستمال را داخل گوش فرو نکنید.
- به سگ‌تان تشویقی بدهید تا از این کار تجربه خوبی در ذهنش بماند و دفعات بعدی هم اگر اتفاقی افتاد و مجبور شدید از این روش استفاده کنید، به آن عادت کرده باشد و بهتر شما را همراهی کند.
نکته: هرگز از اشیای نوک‌تیز برای تمیز کردن یا بیرون آوردن جسم خارجی استفاده نکنید. همچنین موقع درآوردن جسم خارجی مراقب باشید که فشار زیادی را با دستتان به گوش سگ وارد نکنید.
جمع‌بندی
در این مقاله به این نکته اشاره کردیم که عفونت گوش یکی از شایع‌ترین بیماریهای سگ است که به دلیل ساختار گوش این حیوان ایجاد میشود. بنابراین، لازم است اطلاعاتی در رابط با این بیماری داشته باشیم.
در ابتدا علل عفونت گوش سگ را بررسی کردیم و علائم این بیماری را توضیح دادیم. در ادامه با انواع روشهای تشخیص توسط دامپزشک آشنا شدیم و سپس روشهای درمان خانگی و بالینی را معرفی کردیم. در انتهای مقاله نیز به برخی از روشهای پیشگیری اشاره کردیم.
آگاهی از علائم بیماریهای عفونی در حیوانات خانگی و روشهای پیشگیری و درمان بهموقع، هم می‌تواند شدت بیماری را کم کند و روند بهبودی را سریعتر پیش ببرد، هم جلوی عفونتهای ثانویه باکتریایی را بگیرد.