بیماری دیستمپر سگ یک بیماری ویروسی بسیار مسری است که بر سیستم عصبی، گوارشی و تنفسی سگ‌ها اثر می‌گذارد. عامل ایجاد این بیماری دیستمپر ویروس است و بعد از هاری دومین بیماری کشنده ویروسی در سگ‌ها به‌ویژه توله‌سگ‌ها و آن‌هایی که واکسینه نشده‌اند، شناخته شده است.
در این مقاله قصد داریم با علت بیماری دیستمپر سگ آشنا شویم، علائم آن را بررسی کنیم و با دانستن روش‌های تشخیص و درمان، جلوی پیشرفت بیماری را بگیریم. همچنین به راههای پیشگیری اشاره خواهیم کرد. برای اطلاع بیشتر از این بیماری می‌توانید از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. علاوه بر این، اگر نمی‌توانید حیوان خانگی خود را به کلینیک‌های دامپزشکی ببرید، این امکان وجود دارد که از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
بیماری دیستمپر سگ
«بیماری دیستمپر سگ» (Canine Distemper) یک بیماری به شدت واگیردار و ویروسی است که سگ‌ها و برخی از پستانداران را درگیر می‌کند. این بیماری به دلیل ویروسی به نام «دیستمپر ویروس» (CDV) ایجاد می‌شود که عامل بیماری سرخک و طاعون در انسان و حیوان است.
سگ‌های خانگی هم از بیماری دیستمپر در امان نیستند و خیلی سریع سرایت می‌کند. در این مقاله به بررسی علت ابتلا به این بیماری می‌پردازیم و راههای درمان آن را بررسی می‌کنیم تا قبل از این‌که بیماری شدت پیدا کند، آن را از روی علائم تشخیص دهیم و جلوی عواقب احتمالی را بگیریم.
نحوه انتقال دیستمپر ویروس
ویروس دیستمپر از طریق عطسه یا سرفه در هوا پخش می‌شود. همچنین می‌تواند از طریق بزاق دهان، ادرار یا مدفوع منتقل شود. غذا، کاسه آب یا سایر وسایل سگ آلوده به این ویروس نیز به عنوان ناقل غیرمستقیم عمل می‌کند و باعث می‌شود دیستمپر ویروس سریعتر منتقل شود. توله‌سگ‌ها و سگ‌هایی که واکسینه نشده‌اند، بیشتر از سایر سگ‌ها در معرض ابتلا به این ویروس هستند.
علت بیماری دیستمپر سگ
همان‌طور که اشاره شد، علت بیماری دیستمپر سگ ویروسی به نام «دیستمپر ویروس» (CDV) است که عامل بیماری سرخک و طاعون در انسان و حیوان محسوب می‌شود. این ویروس به شدت مسری است و از طریق یکی از مکانیسم‌های زیر منتقل می‌شود:
- ذرات معلق در هوا
- تماس مستقیم با حیوان آلوده
- تماس غیرمستقیم با وسایل آلوده به ویروس
- عوامل بیماری‌زا (پاتوژن‌ها)
علائم بیماری دیستمپر سگ
بیماری دیستمپر سگ به اندام‌های بدن حمله می‌کند و به همین دلیل علائم بالینی زیادی دارد. در این بخش از مقاله، به شایع‌ترین علائم این بیماری اشاره می‌کنیم.
- تب
- ترشحات بینی و چشم
- سرفه
- ضعف و بی‌حالی
- از دست رفتن اشتها
- اسهال و استفراغ
علائم فوق باعث ایجاد مشکلات حاد نمی‌شود و اگر به‌موقع تشخیص داده شود، درمان بیماری کار سختی نخواهد بود. اما برخی از علائم دیستمپر ویروس جدی است و ممکن است خطر جانی داشته باشد. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، بلافاصله سگ خود را نزد دامپزشک ببرید.
- مشکلات نورولوژیکی مانند اسپاسم ناگهانی عضله (Myoclonus)
- تشنج
- رعشه
- تکان دادن سر به طور پیاپی
- چرخیدن به دور خود
- فلج شدت عضلات بدن
- تخریب گلبول‌های سفید
- ضخیم و سفت شدن پوست بینی و پنجه پا به دلیل عارضه هیپرکراتوز (hyperkeratosis)
- حساسیت به نور
- عدم تعادل
شدت این علائم به سیستم ایمنی، سن و سلامت عمومی بدن سگ بستگی دارد. نشانه‌های نورولوژیکی اغلب در مراحل پیشرفته‌تر بروز می‌کند و ممکن است با بهبودی کامل بیماری همچنان مشاهده شود. البته برای برررسی علائم بیماری دیستمپر پیشنهاد می‌کنیم از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. همچنین، اگر می‌خواهید معاینات و بررسی‌های این علائم در منزل خودتان انجام شود، این امکان وجود دارد که از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
تشخیص بیماری دیستمپر سگ توسط دامپزشک
دامپزشک بعد از معاینه به کمک روش‌های مختلفی می‌تواند بیماری را تشخیص دهد. با تشخیص درست و درمان به‌موقع می‌توان روند بهبودی را تسریع بخشید. همچنین به کمک آزمایشات مختلف می‌توان متوجه شد که بدن سگ به ویروس آلوده است یا نه. در این بخش از مقاله به روش‌های تشخیص بیماری دیستمپر سگ اشاره می‌کنیم.
۱. ارزیابی بالینی
دامپزشک با معاینه سگ ارزیابی بالینی را شروع می‌کند تا بتواند علائمی مانند تب، ترشحات غیرطبیعی از چشم و بینی، سرفه، تهوع و اسهال را تشخیص دهد. سپس پرونده پزشکی سگ را بررسی می‌کند تا از وضعیت واکسیناسیون او باخبر شود.
از دیگر مواردی که دامپزشک باید بداند، این است که سگ طی چند روز گذشته در چه محیط‌هایی بوده است و در تماس با کدام حیوانات قرار داشته است. این اطلاعات را صاحب سگ در اختیار دامپزشک قرار می‌دهد تا روند تشخیص زودتر انجام شود.
۲. آزمایشات بالینی
از آنجا که برخی از علائم بیماری دیستمپر سگ مشابه بیماری‌های دیگر است، برای این‌که دامپزشک تشخیص اشتباه ندهد، بعد از معاینه آزمایشاتی را نیز انجام می‌دهد. یکی از آنها تست PCR است که برای شناسایی زمینه ژنتیکی بیماری دیستمپر انجام می‌شود.
آزمایش خون، ادرار و CSF (کشت مایع مغزی نخاعی) نیز به تشخیص بهتر بیماری در شرایط حاد کمک می‌کند.
از دیگر آزمایشات بالینی تست ELISA است که سطح آنتی بیوتیک بدن سگ را اندازه‌گیری می‌کند. اگر غلظت آن در خون زیاد باشد، نشان‌دهنده عفونت است و احتمالاً سگ به عفونت ثانویه دچار شده است.
همچنین تست آنتی‌ژن می‌تواند وجود آنتی‌ژن‌های ویروسی را در مخاط بینی یا خون کامل شناسایی کند.
۳. نمونه‌برداری
انتخاب نمونه‌ها به علائم بیماری بستگی دارد. برای علائم تنفسی از مخاط بینی یا حنجره استفاده می‌شود. برای تشخیص مشکلات نورولوژیکی، مایع مغزی نخاعی کشت می‌شود و برای بررسی مشکلات سیستمیک، از خون کامل یا ادرار به عنوان نمونه استفاده می‌شود.
۴. رادیولوژی
در موارد حاد، از اشعه ایکس برای تشخیص اندام‌های داخلیِ آسیب‌دیده استفاده می‌شود. آزمایشات نورولوژیکی هم می‌تواند شدت آسیب دیدن دستگاه عصبی مرکزی را نشان دهد.
درمان بیماری دیستمپر سگ
بهترین و مؤثرترین روش برای درمان بیماری دیستمپر سگ درمان حمایتی است، چون این بیماری درمان خاصی ندارد و داروی مشخصی برای آن وجود ندارد. هدف از درمان این است که علائم بیماری کنترل شود، از بروز عفونت ثانویه جلوگیری شود و سیستم ایمنی سگ تقویت شود.
خوشبختانه واکسن این بیماری ساخته شده است که از سگ‌ها در برابر این بیماری محافظت می‌کند. حتی اگر به آن دچار شوند، علائم خفیف‌تری خواهند داشت و زودتر خوب می‌شوند. در ادامه این مقاله به چند رویکرد برای درمان بیماری دیستمپر سگ اشاره می‌کنیم.
۱. درمان حمایتی
یکی از روش‌های درمان حمایتی در بیماری دیستمپر سگ تزریق سرم یا تزریق زیرجلدی است که جلوی دهیدراته شدن بدن سگ را می‌گیرد و تعادل الکترولیت‌ها را حفظ می‌کند.
روش دیگر از طریق تغییر در رژیم غذایی است. غذاهایی که در دوران بیماری به سگ داده می‌شود، نرم و زودهضم است یا از برخی مکمل‌ها در کنار غذای همیشگی این حیوان خانگی استفاده می‌شود تا مواد غذایی کافی به بدن سگ برسد و سیستم ایمنی او تقویت شود.
چون بیماری دیستمپر سگ ویروسی است، آنتی بیوتیک روی آن اثری ندارد، اما اگر تبدیل به عفونت ثانویه شود، به دلیل ورود باکتری به بدن ممکن است دامپزشک آنتی بیوتیک تجویز کند. دوز مصرفی این دارو و دفعات آن طبق دستور دامپزشک تعیین می‌شود.
در صورتی که سگ حالت تهوع داشته باشد، می‌توان با دادن داروهای ضد تهوع این وضعیت را تا حدی کنترل کرد. داروهای ضد تهوع مانند ماروپیتانت ( Maropitant) یا اندانسترون (Ondansetron) برای درمان تهوع و استفراغ اثربخش است و برای درمان التهاب معده و روده نیز تجویز می‌شود.
برای پایین آوردن تب نیز معمولاً دامپزشک تب‌بُر تجویز می‌کند که هم مسکن است هم ضد التهاب.
۲. کنترل علائم
یکی از راههای درمان بیماری دیستمپر سگ کنترل علائم است. علائمی مانند تشنج را می‌توان با داروهای ضد تشنج کنترل کرد و این امر بسیار مهم است، چون در موارد حاد، مشکلات نورولوژیکی باعث آسیب‌های مغزی می‌شود که بسیار خطرناک و حتی کشنده است.
با مشاهده علائم و کنترل آنها تا حد زیادی می‌توان جلوی پیشرفت بیماری را گرفت و در روند بهبودی تأثیر مثبتی ایجاد کرد. همچنین استفاده از داروهای تب‌بُر و ضد التهاب، باعث کاهش مشکلات دستگاه تنفسی می‌شود.
از دیگر داروهایی که برای کنترل علائم حاد بیماری توسط دامپزشک تجویز می‌شود، ضد تهوع و اسهال است که باعث می‌شود وضعیت سگ ثابت بماند تا کم‌کم بهبودی حاصل شود.
۳. بستری و قرنطینه شدن
سگ‌هایی که از بیماری دیستمپر رنج می‌برند، اغلب در کلینیک بستری می‌شوند تا دوران نقاهت را پشت سر بگذارند و روند بهبودی سریعتر پیش برود. در مواردی که وضعیت سلامت سگ وخیم است یا بعد از گذشت چند روز حالش بهتر نشده است، به مراقبت‌های ویژه نیاز دارد تا دوباره در وضعیت مساعدی قرار بگیرد.
همچنین باعث می‌شود که در تماس با سگ‌های دیگر قرار نگیرد و به عنوان ناقل، بیماری را به سایر سگ‌ها منتقل نکند. برای اطلاع از نحوه درمان بیماری دیستمپر می‌توانید از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. همچنین، این امکان وجود دارد که معاینات و بررسی‌های علائم بیماری در منزل خودتان انجام شود و برای همین بهتر است از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
راه های پیشگیری
راههای پیشگیری از ابتلا به بیماری دیستمپر سگ شامل ترکیبی از واکسیناسیون، اقدامات بهداشتی و به حداقل رساندن عوامل ایجاد عفونت است. در ادامه هر یک از این روش‌ها را به طور کامل بررسی خواهیم کرد.
۱. واکسیناسیون
یکی از راههای مؤثر در پیشگیری از ابتلا به بیماری دیستمپر سگ، واکسیناسیون است. البته نمی‌توان گفت که صددرصد سگ را در برابر بیماری مصون نگه می‌دارد، اما در صورت ابتلا، علائم خفیف‌تری بروز خواهد داد و مدت بیماری کوتاه‌تر می‌شود.
توله‌سگ‌ها اولین دوز واکسن خود را بین ۶ تا ۸ هفتگی دریافت می‌کنند. سپس هر سه تا چهار هفته یک بار بوستر زده می‌شود تا وقتی که به ۱۶ تا ۲۰ هفتگی برسند.
برای توله‌سگ‌هایی که از مادر آنتی‌بادی دریافت کرده‌اند، از واکسن سرخک می‌توان برای تقویت سیستم ایمنی استفاده کرد تا وقتی که به مرحله‌ای برسند که بتوانند واکسن دیستمپر را دریافت کنند.
۲. دور شدن از حیوانات آلوده
تا جایی که می‌توانید سگ خود را به محیط‌های عمومی یا مکان‌هایی که سگ‌های زیادی وجود دارند نبرید، چون این ویروس به سرعت منتقل می‌شود. همچنین از ظرف غذا و آب مشترک برای حیوانات خانگی خود استفاده نکنید.
اگر بنا به هر دلیلی ناچار شدید سگ را برای مدتی در پانسیون نگه دارید، یا هر زمان که او را به پارک یا سایر مکان‌های عمومی می‌برید، حتماً بعد از این‌که سگ را به خانه آوردید، او را حمام کنید و تمام لباس‌ها و وسایل شخصی که همراه او بوده است را بشویید و ضدعفونی کنید. محض اطمینان بهتر است سگ را برای چک‌آپ نزد دامپزشک ببرید.
۴. رعایت بهداشت
به طور مرتب محیطی که سگ در آنجا رفت و آمد می‌کند را تمیز کنید و وسایل شخصی و اسباب‌بازی‌های او را ضدعفونی کنید. ظرف آب و غذای او را مدام بشویید و سطل اتاق و دستشویی را زود به زود خالی کنید.
۵. تقویت سیستم ایمنی
برای تقویت سیستم ایمنی، استفاده از داروهای مکمل یا یک رژیم غذایی مغذی می‌تواند تا حد زیادی جلوی پیشرفت بیماری را بگیرد. همچنین خطر ابتلا به بیماری را کاهش می‌دهد.
علاوه بر این، فراهم کردن محیطی آرام و به دور از استرس می‌تواند در بهبود سلامت جسم و روان سگ تأثیر زیادی داشته باشد.
سوالات متداول
در این بخش از مقاله سعی کرده‌ایم به برخی از سوالات رایج در خصوص بیماری دیستمپر سگ پاسخ دهیم.
آیا بیماری دیستمپر سگ به انسان سرایت می کند؟
این بیماری بین انسان و حیوان مشترک نیست. ویروس دیستمپر بیشترین تأثیر را روی سگ و سایر پستاندارانی مانند روباه، راکون و راسو دارد و از نظر ظاهری به ویروس بیماری سرخک شبیه است، اما نمی‌تواند از حیوان به انسان منتقل شود.
البته انسان می‌تواند ناقل بیماری باشد. یعنی اگر انسان به سگی دست بزند که آلوده به ویروس باشد و بعد سگ دیگری را نوازش کند، ویروس را می‌تواند به بدن او منتقل کند، چون دیستمپر ویروس برای مدت زیادی روی لباس و بدن انسان به صورت غیرفعال می‌ماند و به محض این‌که میزبان جدیدی پیدا کند، فعال می‌شود و بلافاصله سرایت می‌کند.
دوره بیماری دیستمپر سگ چقدر است؟
مدت زمان بیماری با توجه به مرحله بیماری فرق می‌کند. همچنین به عواملی مانند نحوه پاسخ سیستم ایمنی بدن سگ و رشد علائم نورولوژیکی بستگی دارد. اما در حالت معمول، از زمانی که سگ در معرض ویروس قرار می‌گیرد تا شروع علائم بین ۱ تا ۲ هفته طول می‌کشد.
بعد از آن هم ۱ تا ۲ هفته طول می‌کشد تا علائم بیماری به طور کامل برطرف شود. اما اگر بیماری وارد مرحله شدیدی شود، بین ۱ تا ۳ هفته طول می‌کشد و گاهی ممکن است ماه‌ها حیوان را درگیر کند.
جمع‌بندی
در این مقاله با ویروس دیستمپر آشنا شدیم که عامل انتقال بیماری دیستمپر سگ است. همچنین علت ابتلا به این بیماری و راههای انتقال آن را توضیح دادیم.
در ادامه به برخی از روش‌ها برای پیشگیری و درمان بیماری دیستمپر اشاره کردیم. در مجموع، این ویروس بیشتر به بدن توله‌سگ‌ها و سگ‌هایی که واکسینه نشده‌اند حمله می‌کند، چون سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند و به سرعت ویروس وارد بدنشان می‌شود.
بیماری دیستمپر خطری برای سگ‌های خانگی ندارد، اما اگر به‌موقع درمان نشود، می‌تواند سلامت حیوان را به خطر بیندازد و باعث آسیب مغزی شود. آگاهی از روش‌های پیشگیری و تشخیص به‌موقع به صاحب سگ کمک می‌کند تا همواره بر وضعیت سلامت حیوان خود نظارت کامل داشته باشید.