یکی از روشهای مؤثر برای پیشگیری از بیماریهای مهلک و واگیردار در سگها واکسیناسیون است. واکسن های سگ معمولاً چندگانه هستند و اولین نوبت آن بین ۶ تا ۸ هفتگی تزریق می‌شود. برخی از این واکسن‌ها ضروری هستند و حتماً همه سگها باید آن را دریافت کنند، اما برخی دیگر با در نظر گرفتن نوع و محل زندگی سگ و در شرایط خاصی توسط دامپزشک تجویز می‌شود.
واکسن سگها را در برابر بیماریهای خطرناکی محافظت می‌کنند که ممکن است در بزرگسالی به آن مبتلا شوند. به همین دلیل واکسیناسیون به‌موقع در بهبود کیفیت زندگی سگ تأثیر زیادی دارد. برای این‌که با انواع واکسن های سگ آشنا شوید و جدول زمان‌بندی آن‌ها را بدانید، توصیه میکنیم تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
واکسیناسیون برای حیوانات خانگی بخصوص سگها بسیار حائز اهمیت است، در صورتیکه شما فرصت بردن حیوان خانگی خود به کلینیک‌های دامپزشکی جهت واکسیناسیون را ندارید می‌توانید از خدمات دامپزشک سیار زی پت استفاده کنید. همچنین اگر سوالی در مورد واکسیناسیون حیوانات خانگی خود دارید، خدمات مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت همواره آماده پاسخگویی به شما است.
واکسن چیست و چگونه عمل می کند؟
واکسن شکل کشته‌شده یا اصلاح‌شده میکروارگانیسم‌هایی است که به بدن سگ تزریق می‌شود. واکسن سیستم ایمنی را تحریک میکند تا به جنگ با میکروارگانیسمی برود که ممکن است در آینده در معرض آن قرار بگیرد. پس نمی‌‌گذارد سگ مریض شود یا اگر هم بشود، به نوع خفیف بیماری مبتلا می‌شود.
واکسن‌ها با تحریک کردن سیستم ایمنی سگ به جنگ با میکروارگانیسم خاصی می‌روند که می‌تواند ویروس، باکتری، یا سایر ارگانیسم‌های مولد عفونت باشد. به محض تزریق واکسن، سیستم ایمنی بدن سگ آماده است برای این‌که به عفونتی واکنش دهد که آن میکروارگانیسم ایجاد میکند. به بیان ساده‌تر، واکسن دقیقاً شبیه بیماری اصلی عمل میکند، به گونه‌ای که سیستم ایمنی می‌تواند در آینده بهتر از بدن دفاع کند.
بسته به نوع بیماری، واکسن باعث می‌شود که عفونت از بین برود یا شدت آن را کاهش می‌دهد و بهبودی سریع‌تر حاصل می‌شود.
واکسن با وجود این‌که می‌تواند از بیماری جلوگیری کند، نمی‌تواند مانع از ورود میکروارگانیسم‌ها به بدن شود. یعنی بعضی وقت‌ها ممکن است سگ مریض به نظر نرسد، که البته به دلیل واکسنی است که قبلاً زده، اما می‌تواند ناقل باشد.
چرا باید به سگ واکسن بزنیم؟
خیلی از بیماریهای سگها، در صورتی که واکسن نزنند ممکن است جانشان را به خطر بیندازد. برای همین باید حتماً واکسیناسیون انجام شود. مهمترین دلایل واکسن زدن به سگها را در ادامه فهرست کرده‌ایم.
- جلوگیری از ابتلا به بیماریهای حاد: واکسیناسیون می‌تواند از سگ در برابر بسیاری از بیماریهای مهلک محافظت کند، مانند هاری، پاروویروس (Parvovirus)، دیستمپر (Distemper) و تب شالیزار (Leptospirosis). این بیماری‌ها یا کشنده هستند یا ممکن است آسیب‌های جدی و جبران‌ناپذیری در سگ ایجاد کنند.
- تقویت سیستم ایمنی: واکسن باعث تحریک سیستم ایمنی می‌شود تا بتواند آنتی‌بادی‌هایی تولید کند که به جنگ با عوامل بیماری‌زا برود. این مسئله در رابطه با تولهسگها اهمیت بیشتری دارد، چون سیستم ایمنی ضعیفی دارند و در حال رشد است.
- محافظت از سایر سگها و انسان: واکسیناسیون جلوی شیوع و انتقال بیماری را از سگی به سگ دیگر میگیرد. هاری یکی از بیماریهای واگیردار و مشترک بین سگ و انسان است که با انجام واکسیناسیون می‌توانیم جلوی انتقال آن را به سگهای دیگر و به انسان بگیریم.
- توجیه اقتصادی دارد: بدون شک درمان برخی از بیماریهای حاد به مراتب پرهزینه‌تر از واکسیناسیون است. واکسن زدن به سگ، او را از آسیب دیدن در برابر این بیماری‌ها مصون میکند.
انواع واکسن های سگ
واکسن های سگ به دو دسته ضروری (Core Vaccines) و غیرضروری (Non-Core Vaccines) تقسیم می‌شوند. واکسنهای ضروری به آن دسته‌ای گفته می‌شود که برای همه سگها لازم است و حتماً آن را بزنند، اما لازم نیست همه حیوانات خانگی علیه بیماریهای مختلف واکسینه شوند. مگر این‌که سابقه بیماری پیش‌زمینه‌ای داشته باشند که در این صورت باید با دامپزشک مشورت شود تا طبق استانداردهای جهانی از پروتکل مناسبی برای واکسیناسیون استفاده شود.
این واکسن‌ها از سگها در برابر بیماریهای جدی و خطرناک محافظت می‌کنند، بیماری‌هایی که معمولاً بین سگها شایع و مسری است و حتی ممکن است بین انسان و سگ مشترک باشد. واکسنهای ضروری را چندگانه نیز می‌نامند، چون معمولاً سهگانه، پنج‌گانه و هفت‌گانه هستند و باید در نوبت‌های مختلف تزریق شوند.
اما واکسنهای غیرضروری با در نظر گرفتن محل و نوع زندگی سگ برای او در نظر گرفته می‌شود. بنابراین ضرورتی ندارد که همه سگها از این نظر واکسینه شوند.
واکسن های ضروری
بر اساس تقسیم‌بندی جهانی، واکسنهای ضروری را به پنج دسته زیر تقسیم می‌کنند:
- واکسن دیستمپر (Canine Distemper)
- واکسن پاروویروس (Canine Parvovirus)
- واکسن هپاتیت (Hepatitis)
- واکسن پاراآنفولانزا (Canine Influenza)
- واکسن هاری (Rabies)
۱. واکسن دیستمپر
واکسن دیستمپر از سگها در برابر ویروسی محافظت میکند که به سیستم‌های تنفسی، گوارشی و عصبی هجوم می‌برد. بیماری دیستمپر سگ یکی از بیماریهای کشنده و خطرناک است، چون وارد سیستم عصبی و روده سگ می‌شود و اگر سگ را در برابر این بیماری واکسینه نکنیم، او را می‌کشد.
عده‌ای این بیماری را بعد از هاری به عنوان دومین بیماری مهلک می‌شناسند که سیستم عصبی، ریه و روده‌های حیوان را درگیر میکند. داروی خاصی هم بر ای درمان بیماری وجود ندارد، به همین دلیل باید توله‌ها را واکسن بزنیم تا در آینده در معرض این بیماری قرار نگیرند.
بهترین سن واکسیناسیون سگ ۶ هفتگی است و دوز دوم آن هم در ۹ هفتگی تزریق می‌شود.
۲. واکسن پاروویروس
عفونت پاروویروس، یک بیماری ویروسی نسبتاً جدید است که در مدفوع سگهای آلوده یافت می‌شود. این ویروس به غدد لنفاوی نفوذ میکند و از همان جا به لنفوسیت‌ها حمله میکند و توسط جریان خون در سایر اندام‌های بدن مانند مغز استخوان وارد می‌شود.
هیچ درمان خاصی برای پاروویروس وجود ندارد. به همین دلیل حتماً باید حیوان را با واکسیناسیون در برابر این بیماری مصون نگه داشت. در شرایط پرخطر، دامپزشک واکسن پاروویروس را در فاصله دو‌هفته‌ای تزریق میکند و بوستر را هم در ۱۸ تا ۲۲ هفتگی به سگ می‌زند. بعد از آن هر سال می‌توان بوستر را تمدید کرد. اگر سگ واکسینه نشود، در صورت ابتلا به این بیماری عفونی، احتمال مرگ او زیاد خواهد بود.
۳. واکسن هپاتیت
هپاتیت نوعی بیماری عفونی است که به کبد آسیب می‌زند و بسیار مسری است. حتی می‌تواند به انسان نیز منتقل شود. در موارد خفیف با تب و بی‌اشتهایی همراه است، اما در موارد شدید ممکن است با عفونت دستگاه تنفسی فوقانی و سرفه‌های زیاد همراه شود.
تشخیص بیماری به کمک آزمایش خون یا آنتی‌بادی انجام می‌شود و در صورت حاد شدن علائم بیماری ممکن است سگ نیاز به تزریق خون داشته باشد.
برای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت در سگها، مهمترین روش واکسیناسیون است. اکثر تولهسگها این واکسن را بین ۶ تا ۸ هفتگی دریافت می‌کنند. اولین بوستر هم بین ۱۱ تا ۱۳ هفتگی تزریق می‌شود و سپس در برابر بیماری مقاوم می‌شوند.
سگها باید تا آخر عمر بوستر را دریافت کنند. یعنی هر سال برای جلوگیری از ابتلا به بیماری باید بوستر تزریق شود.
۴. واکسن پاراآنفولانزا
ویروس پاراآنفولانزا نشان‌دهنده سرماخوردگی در سگ است و شایع‌ترین علائم آن سرفه‌های خشک و شیپورمانند سگ است. همچنین مانند سایر علائم سرماخوردگی با آبریزش بینی، عطسه، بی‌حالی و تب همراه است.
برای تشخیص دامپزشک حیوان را معاینه میکند و پس از آن از آنتی‌بیوتیک برای درمان کمک میگیرد. اما از آنجا که به شدت واگیردار است، بهتر است سگ را در برابر این بیماری واکسینه کنیم.
دوز اول آن بین ۶ تا ۸ هفتگی تزریق می‌شود و سپس دوز دوم را بین ۱۰ تا ۱۲ هفتگی دریافت میکند.
۵. واکسن هاری
چون هاری بیماری واگیردار و مشترک بین انسان و سگ است، جزو واکسنهای ضروری به شمار می‌رود که حتماً باید زده شود و تا آخر عمر، سگ باید بوستر آن را دریافت کند.
پس از تزریق سه دوز واکسن، دیگر تا مدت زیادی در بدن سگ باقی می‌ماند. اولین دوز آن بین ۱۲ تا ۱۶ هفتگی تزریق می‌شود و سپس سگ تا آخر عمر هر سال یک مرتبه آن را دریافت میکند.
بعد از واکسیناسیون سگ را تا چند روز از خانه بیرون نبرید تا با سگهای دیگر در تماس نباشد. در صورت نیاز به مشاوره در مورد واکسیناسیون سگ می‌توانید از خدمات مشاوره دامپزشکی آنلاین استفاده کنید. همچنین زی‌پت خدمات واکسیناسیون حیوانات در منزل را نیز ارائه میکند.
واکسن های غیر ضروری
واکسنهای غیرضروری به آن دسته‌ای گفته می‌شود که با در نظر گرفتن عوامل پرخطر به حیوان تزریق می‌شود. عوامل پرخطر به سبک زندگی سگ، محیط زندگی او و موقعیت جغرافیایی بستگی دارد. این واکسن‌ها از سگ در برابر بیماری‌هایی محافظت می‌کنند که ممکن است شایع نباشد اما در صورت ابتلا، آسیب‌های جبران‌ناپذیری به سگ وارد می‌کنند.
تجویز واکسنهای غیرضروری بر اساس سبک زندگی سگ است، به همین دلیل به آن‌ها غیرضروری گفته می‌شود. یعنی در شرایط عادی ضرورتی به واکسینه کردن سگ نیست، اما اگر به مسافرت برود یا برای مدتی در پانسیون نگهداری شود، ممکن است دامپزشک نوع خاصی از این واکسن‌ها را پیشنهاد دهد.
واکسنهای غیرضروری به چهار دسته زیر تقسیم می‌شوند:
- واکسن لپتوسیپروز
- واکسن بیماری لایم
- واکسن برودتلا
- واکسن کنل کاف
جدول واکسیناسیون سگ
تولهسگها اولین واکسن خود را بین ۶ تا ۸ هفتگی می‌زنند. بعد از آن هر ۳ هفته یک بار دوز یادآور را دریافت می‌کنند که تا ۴ ماهگی ادامه دارد. بعد هم نوبت واکسن هاری است که چون بین انسان و سگ مشترک است، حتماً باید زده شود. واکسن هاری یک بار در ۴ ماهگی زده می‌شود و سپس سالی یک بار دوز یادآور آن تزریق می‌شود.
در جدول زیر می‌توانید برنامه زمانی واکسیناسیون سگ را مشاهده کنید که برای واکسن های سگ از نوع ضروری و غیرضروری زمان‌بندی شده است.
| سن | نوع واکسن | تکرار واکسیناسیون |
| ۶ تا ۸ هفتگی |
DHP یا DHPPi دیستمپر / پاروویروس / هپاتیت / پاراآنفولانزا |
۳ تا ۴ هفته بعد |
| ۱۰ تا ۱۲ هفتگی |
DHPPiL دیستمپر / پاروویروس / هپاتیت / پاراآنفولانزا /لپتوسیپروز |
۳ تا ۴ هفته بعد |
| ۱۴ تا ۱۶ هفتگی |
DHPPiL + Rabies دیستمپر / پاروویروس / هپاتیت / پاراآنفولانزا / لپتوسیپروز / هاری |
یک سال بعد |
| سگ بالغ |
DHPPiL + Rabies دیستمپر / پاروویروس / هپاتیت / پاراآنفولانزا / لپتوسیپروز / هاری |
یک سال بعد |
مراحل واکسیناسیون سگ
واکسیناسیون سگ یکی از موارد بسیار ضروری است که صاحب سگ حتماً باید آن را در نظر داشته باشد، چون با واکسن زدن، سگ از ابتلا به انواع بیماریهای عفونی محافظت می‌شود. اما برای واکسیناسیون مراحل مختلفی تعریف شده است که در ادامه به آن‌ها اشاره میکنیم.
۱. مشاوره اولیه و معاینه
در ابتدا، دامپزشک سگ را آرام میکند و معاینه کلی انجام می‌دهد. سپس برای واکسن زدن اقدام میکند. همچنین سوالاتی درباره سابقه بیماری سگ میکند و مواردی که به ابتلا به انگل یا بیماریهای عفونی باشد را مورد بررسی قرار می‌دهد.
۲. دریافت واکسن
بعد از معاینه نوبت به تزریق واکسن می‌رسد. بیشتر واکسن های سگ تزریقی هستند که یا می‌تواند زیرپوستی باشد یا داخل عضله زده شود. برای زدن واکسن، دامپزشک اول بر اساس دستورالعمل کشور سازنده، واکسن‌ها را آماده میکند و مقدار مشخصی را برای ترکیب کردن در نظر میگیرد. سپس پوست شانه یا ران سگ را به آرامی به سمت بالا می‌کشد و با یک سرنگ استریل واکسن را به داخل عضله سگ تزریق میکند.
۳. زمان‌بندی واکسنهای چندگانه
تولهسگها اغلب اولین دوز واکسن خود را بین ۶ تا ۸ هفتگی دریافت می‌کنند. بیشتر واکسنهای ضروری سهگانه هستند و دامپزشک نوبت‌های دوم و سوم را با توجه به سن توله‌سگ مشخص میکند. بدین صورت که دوز دوم معمولاً بین ۱۰ تا ۱۲ هفتگی و دوز سوم یا بوستر برای ۱۴ تا ۱۶ هفتگی در نظر گرفته می‌شود.
۴. مراقبت‌های بعد از واکسیناسیون
بعد از واکسیناسیون، باید از سگ در برابر هر نوع واکنش حاد مراقبت کنیم. عوارض جانبی سگ شامل تب و لرز، بی‌حالی و آبسه محل واکسن است که معمولاً طی ۲۴ ساعت خوب می‌شود.
اگر نوبت واکسن را فراموش کنم چه می شود؟
در صورتی که نوبت واکسن سگ خود را فراموش کردید، هر چه سریع‌تر دامپزشک را در جریان قرار دهید. در بیشتر موارد، مراحل واکسیناسیون دوباره از سر گرفته می‌شود تا اثر آن از بین نرود.
البته معمولاً در همان کلینیکی که واکسن های سگ زده می‌شود، شناسنامه‌ای برای سگ تهیه می‌کنند که هم اطلاعات سگ مانند اسم، جنس، نژاد، تاریخ تولد و… در آن نوشته شده است، هم موعد تزریق واکسن و قرص ضدانگل ثبت شده است. به همین دلیل زیاد جای نگرانی نیست.
بعد از تزریق واکسن، دامپزشک نوبت آن و نوبت بعدی را در شناسنامه وارد میکند تا برای دفعات بعدی اشتباهی صورت نگیرد.
نکات قبل از واکسیناسیون
قبل از واکسن زدن به سگ لازم است مراحل زیر را مدنظر داشته باشید.
- وضعیت سلامت عمومی سگ: دامپزشک باید چک‌آپ کامل انجام دهد تا هر گونه علائم بیماری، مانند تب، سرفه یا رفتار غیرعادی را تشخیص دهد، چون موقع واکسیناسیون سگ باید در کمال صحت و سلامت جسمی باشد. همچنین دامپزشک از صاحب سگ درباره علائمی مانند بی‌اشتهایی، یبوست و مصرف هر گونه دارو طی چند روز اخیر می‌پرسد تا مطمئن شود سگ مشکل خاصی نداشته است.
- بررسی پرونده پزشکی: دامپزشک باید تأیید کند که سگ شما آخرین واکسن خود را چه زمانی زده است و چه واکسنی بوده است. دانستن این اطلاعات برای دامپزشک مهم است، چون موعد واکسن های سگ را متوجه می‌شود و می‌تواند بر اساس آن عمل کند.
- واکنش به واکسنهای قبلی: دامپزشک از صاحب سگ می‌پرسد که واکنش خاصی به واکسنهای قبلی داشته است یا نه. بر همین اساس درباره واکسیناسیون بعدی تصمیم میگیرد.
- بررسی انگل: باید مطمئن شویم که سگ کک، کنه یا انگل داخلی نداشته باشد. چون در صورت مشاهده علائم انگل در سگ، دامپزشک اول باید آن را درمان کند و بعد واکسن بزند. انگل‌ها سیستم ایمنی سگ را ضعیف می‌کنند، به همین دلیل نباید در این وضعیت به سگ واکسن زد.
- شرایط سنی: تولهسگها بین ۶ تا ۸ هفتگی واکسنهای مختلفی دریافت می‌کنند. در حالی که سگهای مسن‌تر، بر اساس پرونده پزشکی و وضعیت سلامت خود، به بوستر (Booster) نیاز دارند. بوستر تزریق یک دور اضافی از واکسن است که باعث افزایش غلطت آنتی‌بادی و در نتیجه تقویت سیستم ایمنی می‌شود.
- سابقه بیماری وخیم: اگر سگ در پرونده پزشکی خود سابقه بیماری خودایمنی، بیماریهای کبد یا کلیه، دیابت و مانند این‌ها را داشته باشد، یا به تازگی تحت عمل جراحی قرار گرفته باشد، لازم است حتماً در رابطه با واکسیناسیون شرایط جسمی او به طور کامل بررسی شود.
عوارض بعد از واکسیناسیون
در اغلب موارد بعد از واکسن زدن عوارض جانی خاصی در سگها مشاهده نمی‌شود، اما اگر علائم زیر را مشاهده کردید، در صورت ادامه داشتن یا شدت پیدا کردن، حتماً به دامپزشک مراجعه کنید. اما در صورت خفیف بودن علائم، نیازی به این کار نیست.
- آبسه جای واکسن سگ
- تب و لرز
- بی‌اشتهایی
- بی‌حالی
- واکنش‌های آلرژیک
- خارش
- اسهال و استفراغ
- درد عضلانی
- مشکلات تنفسی
- بی‌قراری
- شوک آنافیلاکسی
بهتر است بعد از واکسیناسیون تا چند روز سگ را حمام نکنید یا به سفر نروید. اگر محل تزریق با آب تماس داشته باشد، احتمال این‌که آبسه کند زیاد است. همین‌طور به دلیل عوارض بعد از واکسن، توصیه می‌شود سگ را به سفر نبرید تا اگر عوارض شدیدی ایجاد شد، بتوانید بلافاصله او را نزد دامپزشک ببرید.
مراقبت بعد از واکسن های سگ
بعد از این‌که واکسن های سگ را زدیم، لازم است که وضعیت جسمانی سگ و میزان اثربخشی آن را مدنظر داشته باشیم. در ادامه به باید و نبایدهای بعد از واکسیناسیون اشاره میکنیم.
- مراقب وضعیت جسمانی سگ خود بعد از واکسن زدن باشید. معمولاً سگ بعد از واکسن زدن علائم خفیفی مانند تب، بی‌اشتهایی، بی‌حالی و التهاب و قرمزی محل واکسن را نشان می‌دهد. این علائم در نتیجه واکنش بدن سگ به واکسن است و معمولاً بعد از ۲۴ ساعت رفع می‌شود، اما اگر ادامه پیدا کرد، حتماً به دامپزشک مراجعه کنید.
- محیط امن و آرامی برای او فراهم کنید. بعد از واکسیناسیون، محیطی برای سگ خود ایجاد کنید که بتواند استراحت کند تا علائم بعد از واکسن از بدنش خارج شود. سعی کنید او را به سفر یا محیط‌های شلوغ نبرید. سگ بعد از واکسن در محل تزریق احساس درد دارد و به همین دلیل به محیطی بدون تنش و آرام نیاز دارد تا بتواند استراحت کند.
- آب و مایعات کافی به سگ بدهید. خوردن آب و مایعات کمک میکند تا عوارض واکسن زودتر از بدن خارج شود. همچنین در بهبود سریع‌تر سیستم ایمنی او تأثیر دارد و به دفع مواد سمی ناشی از تزریق واکسن کمک میکند.
- از رژیم غذایی همیشگی او استفاده کنید. سگ خود را با رژیم غذایی همیشگی تغذیه کنید، اما مراقب باشید که زیادتر از همیشه به او غذا ندهید. این کار به تقویت سیستم ایمنی و زودتر خوب شدنش کمکی نمی‌کند. بلکه ممکن است مشکلات گوارشی ایجاد شود.
- فعالیت بدنی او را تا چند روز محدود کنید. بعد از واکسن، به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت او را برای پیاده‌روی، ورزش یا بازی کردن به جایی نبرید و بگذارید استراحت کند. اگر بعد از واکسیناسیون، به بدن سگ از نظر فیزیکی فشار وارد شود، واکنش‌های شدیدتری نشان خواهد داد و بدنش نمی‌تواند واکسن را بپذیرد.
- بعد از واکسن سگ را حمام نکنید. بعد از واکسیناسیون نباید سگ را به حمام ببرید. یعنی بهتر است جای واکسن او با آب در تماس نباشد تا آبسه نکند. همچنین حمام کردن اثربخشی واکسن را کم میکند. بهتر است ۴۸ ساعت بعد از تزریق واکسن سگ او را به حمام ببرید.
- در صورت ادامه داشتن علائم بعد از واکسن حتماً به دامپزشک مراجعه کنید. معمولاً علائم تزریق واکسن بعد از ۲۴ ساعت بهبود پیدا میکند. اما اگر ادامه داشت، حتماً دامپزشک را در جریان قرار دهید تا به کمک روشهای درمانی مناسب، عوارض بعد از تزریق واکسن را از بین ببرد.
چنانچه بعد از واکسیناسیون حیوانات خانگی خود برای شما سوالی پیش آمده است می‌توانید، پاسخ پرسش‌های خود را از طریق خدمات مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت رفع کنید. همچنین زی پت سرویس واکسیناسیون حیوانات در منزل را نیز ارائه میکند.
جمع‌بندی
در این مقاله، به بررسی واکسن های سگ، مراحل، زمان‌بندی و جدول واکسیناسیون پرداختیم. در ابتدا تعریفی از واکسن ارائه کردیم و علت واکسن زدن به سگ را توضیح دادیم. در ادامه، انواع واکسن های سگ را معرفی کردیم و نکات مهمی را قبل و بعد از واکسیناسیون توضیح دادیم.
در کل، برای واکسن های سگ مهمترین مسئله فراموش نکردن نوبت واکسن است و همچنین لازم است سگ از نظر هر گونه سوابق بیماری یا وضعیت جسمی فعلی بررسی شود. واکسیناسیون، سگ را از بیماریهای مختلف مصون نگه می‌دارد و سیستم ایمنی بدن او را در برابر بیماریهای مهلک که ممکن است در آینده جان او را به خطر بیندازد، تقویت میکند.
خیلی ممنونم از اطلاعاتتون
مفید بود
عالی بود مرسی از اطلاعاتتون
سپاس از اطلاعتتون