زبان بدن سگ ها مجموعهای از حرکات بدن، حالتهای چهره، وضعیت دم، گوشها و چشمهاست که احساسات و وضعیت روحی سگ را نشان میدهد. سگها برخلاف انسانها نمیتوانند با کلمات حرف بزنند، بنابراین برای برقراری ارتباط با صاحب خود و محیط اطراف، از زبان بدن استفاده میکنند. شناخت درست این نشانهها به شما کمک میکند تا رفتار سگتان را بهتر درک کنید و واکنش مناسبتری نشان دهید.
یادگیری زبان بدن سگها فقط برای آموزش یا بازی نیست. این مهارت نقش مهمی در پیشگیری از ترس، استرس و پرخاشگری دارد. وقتی بدانید هر رفتار سگ چه معنایی دارد، میتوانید ارتباطی امنتر، عمیقتر و سالمتر با او برقرار کنید. در این مقاله، به طور کامل بررسی میکنیم که زبان بدن سگها چیست، هر حرکت چه پیامی دارد و چگونه با درک رفتارهای سگ خود، از بروز مشکلات رفتاری جلوگیری کنیم. برای اطلاع بیشتر درباره زبان بدن سگ ها از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. علاوه بر این، اگر نمیتوانید حیوان خانگی خود را به کلینیکهای دامپزشکی ببرید، پیشنهاد میکنیم از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
زبان بدن سگ ها چه مفهومی دارد؟
زبان بدن سگها مجموعهای از حرکات، حالات بدن، وضعیت گوشها، دم، چشمها و صداهای غیرکلامی است که سگها از طریق آن احساسات، نیازها و نیت خودش را به انسانها و سگهای دیگر منتقل میکنند. شناخت زبان بدن سگها به ما کمک میکند تا رفتار سگ را درست تفسیر کنیم، از بروز ترس یا پرخاشگری جلوگیری کنیم و ارتباطی خوبی با سگ برقرار کنیم. به طور کلی، زبان بدن سگها میتواند این پیامها را منتقل کند:
- آرامش و اعتماد
- ترس یا اضطراب
- هشدار یا پرخاشگری
- هیجان و بازیگوشی
درک درست زبان بدن سگ ها نقش مهمی در آموزش، نگهداری و جلوگیری از گاز گرفتن یا مشکلات رفتاری دارد و یکی از اصول مهم در رفتارشناسی سگ محسوب میشود.
۱. زبان بدن سگ آرام
زبان بدن سگ آرام
زبان بدن سگ آرام نشاندهنده احساس امنیت، رضایت و تعامل مثبت با محیط است. سگی که آرام است، بدنی شل و رها دارد و از نظر رفتاری شاد و قابلاعتماد به نظر میرسد. تشخیص این حالت به ما کمک میکند تا بفهمیم سگ در وضعیت روحی مناسبی قرار دارد و نیازی به مداخله یا هشدار فوری نیست.
نشانههای اصلی زبان بدن سگ آرام عبارتند از:
- گوشها: در حالت طبیعی خود قرار دارند. گوشهای نوکتیز صاف و گوشهای افتاده کمی رو به جلو و آویزان هستند.
- چشمها: نرم و آرام هستند و پیشانی بدون چین و چروک دیده میشود.
- دهان: یا بسته و بدون کشیدگی در اطراف لبها است یا هنگام فعالیت به صورت نفس نفس زدنِ آرام و طبیعی باز است.
- دم: با حرکتهای پهن و یکنواخت همسطح ستون فقرات تکان میخورد؛ در بازی ممکن است کمی بالاتر از حالت معمول قرار بگیرد.
در مجموع، وضعیت بدنی سگ آرام، نرم و منعطف است و کمی انحنا دارد. برخی حرکات، بهویژه هنگام بازی کردن ممکن است اغراقشده به نظر برسند که نشانه هیجان مثبت و آرامش سگ است.
۲. زبان بدن سگ هوشیار
زبان بدن سگ هوشیار
زبان بدن سگ هوشیار نشان میدهد که سگ در حال ارزیابی محیط اطراف و جمعآوری اطلاعات است. در این حالت، سگ نه ترسیده و نه پرخاشگر است، بلکه توجه او به یک محرک جدید معطوف شده و آماده تصمیمگیری برای واکنش بعدی است.
نشانههای اصلی زبان بدن سگ هوشیار عبارتند از:
- گوشها: بالا آمده و رو به جلو هستند. در نژادهای گوشافتاده باید به پایه گوشها توجه کرد که به سمت جلو متمایل شدهاند.
- چشمها: کاملاً باز و متمرکز هستند و پیشانی حالت خنثی و بدون تنش دارد.
- دهان: بسته است و هیچ کشیدگی یا فشاری در لبها یا پوزه دیده نمیشود.
- دم: کشیده و همسطح ستون فقرات قرار دارد و کمی هم تکان میخورد.
در مجموع، وضعیت بدنی سگ هوشیار خوب و آماده است، وزن بدن به طور یکنواخت روی هر چهار پا پخش شده و سگ در حالت آمادهباش قرار دارد تا بر اساس اطلاعاتی که دریافت میکند، واکنش بعدی خود را انجام دهد.
۳. زبان بدن سگ مضطرب
زبان بدن سگ مضطرب
زبان بدن سگ مضطرب یا ناراحت نشان میدهد که سگ احساس فشار، ناامنی یا ناراحتی میکند و در تلاش است تا تنش موجود را کاهش دهد. در این وضعیت، سگها اغلب رفتارهایی از خودشان بروز میدهند که به آنها سیگنالهای آرامکننده (Calming Signals) گفته میشود. این حرکات نوعی رفتار تسکینی یا جایگزین هستند که سگ به کمک آنها خودش را آرام میکند یا شدت موقعیت استرسزا را کاهش دهد.
رایجترین سیگنالهای آرامکننده در سگها عبارتند از:
- نگاه برگرداندن یا سر را چرخاندن
- حرکت به شکل منحنی و غیرمستقیم
- حرکات آهسته و محتاطانه
- خمیازه کشیدن (گاهی اغراقآمیز)
- بیحرکت شدن ناگهانی (Freeze)
- لیسیدن لبها یا صدای لیس زدن
- بو کشیدن زمین بدون هدف مشخص
- بالا آوردن یکی از پنجهها
- خاراندن بدن
- تکان دادن بدن، شبیه زمانی که خیس شدهاند.
سگهای مضطرب از تماس چشمی مستقیم اجتناب میکنند یا ابتدا به محرک نگاه میکنند و بلافاصله نگاهشان را برمیگردانند.
سگی که خیلی تحت فشار است ممکن است خمیازههای اغراقآمیز یا عطسههای مکرر داشته باشد یا مدام لبهایش را بلیسد. تمرکز بیش از حد روی تمیز کردن خود، خاراندن زیاد یا تکان دادن بدن از دیگر نشانههای واضح استرس و ناراحتی در سگها است.
اگر میخواهید بیشتر درباره رفتارهای سگ خود بدانید و در عین حال نمیتوانید او را به کلینیک یا نزد متحصص ببرید، توصیه میکنیم از مشاوره دامپزشکی آنلاین و از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
۴. زبان بدن سگ ترسیده
زبان بدن سگ ترسیده
زبان بدن سگ ترسیده نشاندهنده احساس تهدید، ناامنی شدید یا آمادگی برای دفاع از خود است. در این حالت، بدن سگ سفت و جمع میشود، پشت قوسدار و سر نزدیک به زمین قرار میگیرد تا سگ خود را کوچکتر نشان دهد و از محرک خطر فاصله بگیرد.
نشانههای اصلی زبان بدن سگ ترسیده عبارتند از:
- گوشها: کاملاً به عقب خوابیده و به سر چسبیدهاند.
- چشمها: سگ ممکن است سرِ خود را از عامل استرسزا برگرداند، اما چشمها را به سمت آن نگه دارد. در نتیجه سفیدی چشم دیده میشود که به آن چشم نهنگی (Whale Eye) گفته میشود.
- دهان: یا کاملاً بسته و کشیده است و گوشههای لب به عقب کشیده شدهاند یا بدون افزایش دما و فعالیت بدنی شروع به نفس نفس زدن میکند.
- دم: دم به شدت جمع شده و به شکم چسبیده است و وزن بدن به عقب منتقل میشود تا سگ از عامل تهدیدکننده فاصله بگیرد.
در مجموع، وضعیت بدنی سگ ترسیده سفت، پایین و تدافعی است. این سگها هنگام اضطراب ممکن است ریزش موی بیشتری نیز داشته باشند که یکی از نشانههای فیزیولوژیک ترس و استرس شدید محسوب میشود.
۵. زبان بدن سگ تسکیندهنده
زبان بدن سگ تسکیندهنده
رفتاری که پیشتر با نام «رفتار تسلیمشونده» شناخته میشد، امروزه «زبان بدن تسکیندهنده» (Appeasement)» نام دارد. در این نوع زبان بدن، سگ تلاش میکند خودش را مظلومتر نشان دهد و خطرناک یا تهدیدکننده به نظر نرسد. ممکن است بدنش را به زمین نزدیک کند یا حتی به پشت بخوابد تا شکمش را نشان دهد.
نشانههای اصلی زبان بدن سگ تسلیمشده عبارتند از:
- گوشها: به عقب خوابیده و چسبیده به سر است.
- چشمها: سگ از تماس چشمی و نیمهبسته یا ریز کردن چشمها پرهیز میکند.
- دهان: سگ ممکن است لبهایش را عقب بکشد و دندانهای جلویی را در حالتی نشان دهد که به آن «لبخند تسکیندهنده» میگویند. این حالت شبیه لبخند است، اما در واقع نشانه احترام و فروتنی است. همچنین ممکن است سگ مدام اطراف پوزهاش را لیس بزند.
- دم: جمع یا پایین نگه داشته میشود و با حرکتی آرام، کوتاه و محدود تکان میخورد.
در برخی موارد، سگ ممکن است یکی از پنجههای جلویی خود را هم بالا بیاورد که این نیز نشانهای از رفتار تسکیندهنده است. حرکات کلی بدن سگ کند است و وزن بدنش به سمت عقب متمایل میشود تا تهدیدکننده به نظر نرسد.
۶. زبان بدن سگ پرخاشگر
زبان بدن سگ پرخاشگر
در سگها ۱۱ نوع پرخاشگری وجود دارد. برای مثال، یک نوع پرخاشگری وجود دارد به نام پرخاشگری برای شکار، یا نوع دیگر آن پرخاشگری ناشی از ترس است. به طور کلی، سگی که زبان بدن پرخاشگرانه نشان میدهد، آماده واکنش نشان دادن به یک عامل استرسزا است.
نشانههای اصلی زبان بدن سگ های پرخاشگر عبارتند از:
- گوشها: وضعیت گوشها بسته به علت پرخاشگری متفاوت است. در این حالت، توجه به وضعیت کلی بدن سگ اهمیت زیادی دارد.
- سگهای ترسیده معمولاً گوشهایشان را به عقب و چسبیده به سر نگه میدارند.
- سگهای مطمئن و جسور گوشها را به سمت جلو یا کمی به دو طرف میکشند.
- چشمها: نگاه سگ ثابت، خیره و بدون پلک زدن است و معمولاً چین و چروکهایی روی پیشانی دیده میشود.
- دهان: اطراف دهان حالت تنش دارد و ممکن است چینهایی روی پوزه دیده شود یا لب بالایی بالا برود و دندانها نمایان شوند.
- دم: در این بخش هم باید زبان بدن کلی سگ را در نظر گرفت.
- سگ ترسیده ممکن است قبل از حمله، دمش را پایین یا جمع کند، اما هنگام پرخاشگری آن را بالا بیاورد.
- سگ پرخاشگر و بااعتمادبهنفس معمولاً دمش را بالا و بالاتر از خط بدن نگه میدارد و ممکن است دم با حرکتی کوتاه، سریع و محکم به دو طرف تکان بخورد.
به طور کلی، زبان بدن سگ پرخاشگر خشک و پرتنش است و حرکت کمی دارد. ممکن است موهای بدن، بهویژه روی شانهها و در امتداد ستون فقرات تا نزدیکی دم، سیخ شود که به آن «سیخ شدن مو» ( Piloerection) میگویند. وزن بدن سگ به سمت جلو متمایل است و در حالتی خشک و آماده واکنش روی پاهایش میایستد
چه زمانی رفتار سگ نگران کننده است؟
زمانی رفتار سگ نگران کننده است که نشانههای استرس، ترس، نگرانی یا تهدید را در زبان بدنش ببینید، بهویژه اگر این نشانهها واضح یا شدید باشند. برای آشنایی بیشتر با زبان بدن سگها میتوانید از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. همچنین، اگر نمیتوانید حیوان خانگی خود را به کلینیکهای دامپزشکی ببرید، پیشنهاد میکنیم از خدمات ویزیت در منزل زی پت کمک بگیرید.
اگر موارد زیر را در سگ خود مشاهده کردید، جای نگرانی وجود دارد و لازم است بدانید که چه واکنشی نشان دهید تا از بحرانی شدن این وضعیت جلوگیری کنید.
۱. تغییر در حالت بدن و تنش
بدن سفت، خشک یا عضلات منقبض شده نشاندهنده ناراحتی یا آمادهباش است. بدن پایین، پشت خمیده یا وزن به عقب، علامت ترس یا دوری از موقعیت است.
۲. گوشها و چشمها
گوشهای صاف و چسبیده به سر نشانه ترس یا نگرانی است. دیدن سفیدی چشمها (whale eye) یا نگاه خیره علامت استرس یا تهدید است.
۳. دهان و رفتار لب
لبهای سفت یا عقبکشیده نشاندهنده تنش و ناراحتی است. لیس زدن لبها، خمیازههای بیش از حد یا تنفس سنگین بدون اینکه سگ خسته باشد، علائم مهم فشار یا استرس هستند.
۴. دم و حرکت بدن
دم پایین، بین پاها جمع شده یا تکان آرام اما کوتاه میتواند علامت ترس یا استرس باشد. دم بالا با تکانهای سریع و سفت، گاهی نشانه سر و صدا و احتمال واکنش یا آمادگی برای دفاع یا پرخاش است که باید جدی گرفته شود.
۵. سایر رفتارهای هشداردهنده
گوشهگیری، پنهان شدن، لرزش یا عقبنشینی از موقعیتهای خاص میتواند نشاندهنده اضطراب شدید باشد. غرغر کردن، پارسهای مکرر یا تلاش برای جلوگیری از نزدیک شدن دیگران، نشاندهنده ناراحتی یا احتمال پرخاشگری است.
در نتیجه، اگر سگ شما حالتهای غیرعادی، تنشزا یا مکرر در زبان بدن نشان دهد، مانند گوشهای عقبرفته، بدن سفت، چشمهای خیره یا دم پایین، اینها رفتارهای نگرانکننده هستند و به توجه، دوری از محرک استرسزا یا کمک دامپزشک نیاز دارند.
جمعبندی
زبان بدن سگها یکی از مهمترین راههای ارتباطی آنها با انسان و محیط اطرافشان است و از طریق آن احساساتی مانند آرامش، ترس، استرس، هیجان یا پرخاشگری را نشان میدهند. حالت گوشها، چشمها، دهان، دم و وضعیت کلی بدن هر کدام بهتنهایی معنا دارند، اما وقتی میتوانیم تعبیر درستی از آنها داشته باشیم که همه این نشانهها در کنار هم بررسی شوند.
نادیده گرفتن علائم ظریف زبان بدن میتواند باعث سوءبرداشت از رفتار سگ و حتی ایجاد موقعیتهای خطرناک شود، درحالیکه شناخت این نشانهها به صاحبان سگ کمک میکند تا واکنش مناسبتری نشان دهند، از بروز تنش جلوگیری کنند و رابطهای امنتر و سالمتر با حیوان خود ایجاد کنند.
با نگاه کردن به زبان بدن سگ به شکل یک مجموعه کامل، میتوانید بهتر بفهمید سگتان چه پیامی میخواهد منتقل کند و متناسب با آن رفتار کنید.