آلرژی در گربه ها یکی از مشکلات شایع است که می‌تواند بر کیفیت زندگی این حیوانات خانگی تأثیر بگذارد. حساسیت انواع مختلفی دارد و دلیل آن واکنش سیستم ایمنی بدن گربه به موادی مانند گرده گل، غذا، نیش کک یا سایر عوامل محیطی است.
علائم آلرژی با خارش پوست، مشکلات تنفسی، علائم گوارشی یا حتی عفونت‌های ثانویه همراه است. با تشخیص و درمان به‌موقع می‌توانیم از تشدید علائم جلوگیری کنیم. در این مقاله انواع آلرژی گربه را بررسی می‌کنیم، به علائم بالینی آن اشاره می‌کنیم و روش‌های مختلف درمانی را توضیح می‌دهیم. همچنین با راه‌های پیشگیری آشنا می‌شویم. برای اطلاع بیشتر درباره آلرژی در گربه ها می‌توانید از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. علاوه بر این، اگر نمی‌توانید حیوان خانگی خود را به کلینیک‌های دامپزشکی ببرید، پیشنهاد می‌کنیم از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
علت آلرژی در گربه ها
واکنش آلرژیک به معنی واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن به مواد بی‌ضرر است. عواملی که باعث آلرژی در گربه ها می‌شوند، متفاوت است، بنابراین آلرژی گربه دلایل مختلفی دارد که در زیر به آنها اشاره کرده‌ایم.
۱. حساسیت غذایی
مواد آلرژی‌زا می‌تواند از طریق غذا وارد بدن گربه شود و حساسیت ایجاد کند. پروتئین گوشت گاو، مرغ، ماهی، لبنیات و ذرت همگی باعث تولید آلرژن می‌شوند. مکانیسم عملکرد آنها به این شکل است که سیستم ایمنی بدن گربه این پروتئین‌ها را به عنوان مهاجم در نظر میگیرد و علیه آنها آنتی‌بادی تولید میکند.
علائم حساسیت غذایی خارش پوست به‌ویژه در ناحیه سر و ناحیه سر و گردن، اسهال، استفراغ و نفخ است.
۲. آلرژی محیطی
گرده گل، چمن، درختان (مانند کاج و بلوط) و ذرات گرد و غبار وجود در هوا از عوامل حساسیت‌زای محیطی هستند. همچنین کک، کنه و شوره حیوانات دیگر می‌تواند باعث ایجاد آلرژی در گربه شود. بزاق کک حاوی مواد آلرژی‌زا است و وقتی نیش آن وارد بدن گربه می‌شود، آلرژی ایجاد میکند.
۳. حساسیت دارویی یا تماسی
داروها معمولاً با عوارض جانبی همراه هستند. برخی از آنها ممکن است حساسیت ایجاد کنند، مانند واکنش به آنتی بیوتیک‌‌ها. همچنین مواد شوینده، عطر، ظرف غذا یا اسباب‌بازی پلاستیکی می‌تواند آلرژی ایجاد کند.
علائم آلرژی شامل قرمزی پوست، کهیر یا تورم در محل تماس با پوست گربه است. برای درمان هم می‌توان پماد یا محلول‌های ضدآلرژی استفاده کرد و روی قسمتی از پوست که دچار خارش و قرمزی شده است مالید.
۴. نیش کک
بزاق دهان کک حاوی مواد آلرژی‌زا است و وقتی گربه را نیش میزند، جای آن قرمز و ملتهب می‌شود و حتی با خارش پوستی همراه است. این مشکل در رابطه با گربه‌هایی که بیشتر در محیط بیرون از خانه هستند، دیده می‌شود، چون در تماس با سایر حیوانات خانگی قرار می‌گیرند که می‌توانند باعث انتقال انگل شود. همچنین تماس با سطوح و مدفوع آلوده ممکن است گربه را بیشتر در معرض نیش کک قرار دهد.
۵. برونشیت آلرژیک
به این عارضه آسم گربه‌ای (Allergic Bronchitis) نیز گفته می‌شود که دلیل آن واکنش به آلاینده‌‌های محیطی مانند گرده گل، عطر یا هر نوع خوشبوکننده دیگر است. این مشکل بیشترین تأثیر را بر سیستم تنفسی به‌ویژه دستگاه تنفس فوقانی می‌گذارد و علائم آن شامل سرفه، خس‌خس سینه و سایر مشکلات تنفسی است.
عوامل تشدید کننده آلرژی در گربه
آلرژی در گربه‌های ۱ تا ۳ ساله شایع‌تر است. چاقی و قرار گرفتن در معرض دود سیگار هم خطر ابتلا به آسم و مشکلات تنفسی را در گربه افزایش می‌دهد.
همچنین خارش زیاد باعث ایجاد زخم‌های پوستی و عفونت باکتریایی یا قارچی می‌شود که آنها را تحت عنوان عفونت‌های ثانویه می‌شناسیم. سایر عواملی که باعث تشدید آلرژی می‌شوند، شامل عوامل محیطی مانند گرده گل، ذرات گرد و غبار و آلاینده‌ها هستند. همچنین عوامل فیزیولوژیک مانند سن و نژاد گربه می‌تواند باعث بروز آلرژی شود. برای اطلاع بیشتر درباره عوامل تشدید کننده می‌توانید از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. علاوه بر این، اگر نمی‌توانید حیوان خانگی خود را به کلینیک‌های دامپزشکی ببرید، پیشنهاد می‌کنیم از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
علائم آلرژی در گربه ها
علائم آلرژی در گربه ها به نوع مواد آلرژی‌زا (آلرژن) و میزان حساسیت گربه بستگی دارد. شایع‌‌ترین علائم آلرژی در گربه را در ادامه معرفی کرده‌ایم.
۱. علائم پوستی
علائم پوستی با خارش شدید در نواحی سر، گردن، پشت، دم یا شکم است. گربه هم خارش زیادی دارد و هم برای کاهش التهاب، خودش را بیش از حد لیس میزند. همچنین پوست در نواحی کم‌مو مانند زیر بغل یا کشاله ران، قرمز و ملتهب می‌شود. از دیگر علائم آلرژی پوستی، ریزش مو و زخم است که بر اثر خارش زیاد یا عفونت‌های ثانویه ایجاد می‌شود. جوش‌های چرکی هم ممکن است در ناحیه‌ای که دچار آلرژی شده مشاهده شود. این مورد از علائم آلرژی محیطی هم هست.
۲. علائم تنفسی
علائم تنفسی شامل عطسه و سرفه مداوم است که در محیط‌های عمومی و زمانی که گربه در معرض گرده گل یا ذرات گرد و غبار هوا است، بیشتر دیده می‌شود. خس‌خس سینه نیز از دیگر علائم آلرژی است و در موارد شدیدتر گربه دچار تنگی نفس می‌شود. آسم گربه‌ای نیز یکی از بیماری‌هایی است که بر اثر استنشاق مواد آلرژی‌زا ایجاد می‌شود.
۳. علائم گوارشی
گاهی بر اثر ورود مواد آلرژی‌زا به بدن، گربه با ناراحتی‌های گوارشی مواجه می‌شود. اسهال و استفراغ از علائم این نوع آلرژی هستند که بر اثر واکنش به پروتئین‌های خاص در غذا ایجاد می‌شود. از دیگر علائم گوارشی که در نتیجه واکنش‌های آلرژیک ایجاد می‌شود، نفخ یا بی‌اشتهایی است.
۴. علائم ناشی از نیش کک
نیش کک حاوی مواد آلرژی‌زا است و از علائم آن می‌توان به خارش شدید در ناحیه پشت و دم اشاره کرد. زخم‌های پوستی، قرمزی و عفونت‌های ثانویه ناشی از خاراندن زیاد، از دیگر علائم آلرژی ناشی از نیش کک است.
۵. علائم چشمی و گوشی
التهاب ملتحمه از علائمی است که می‌تواند بر اثر واکنش‌های آلرژیک ایجاد شود. ورود آلرژن‌ها به چشم باعث خارش شدید می‌شود و بر اثر خاراندن، علائمی مانند قرمزی، تورم و افزایش ترشحات چشمی ظاهر می‌شود. عفونت گوش هم از دیگر بیماری‌هایی است که به دلیل آلرژی ایجاد می‌شود و با خارش و افزایش ترشحات مومی داخل گوش همراه است.
تشخیص آلرژی در گربه ها
درمان آلرژی در گربه ها به تشخیص دقیق نیاز دارد. معمولاً ترکیبی از روشها می‌تواند در تشخیص بهتر به دامپزشک کمک کند. دامپزشک از ترکیبی از روشها مانند معاینه بالینی، آزمایشات تخصصی و رویکردهای سیستمیک برای تشخیص نوع آلرژی استفاده میکند. این روشها را در ادامه معرفی کرده‌ایم.
۱. معاینه بالینی
قبل از هر چیز دامپزشک باید پرونده پزشکی را بررسی کند تا در رابطه با مواردی مانند سن شروع علائم، الگوی فصلی یا محیطی، رژیم غذایی و سابقه نیش کک اطلاعاتی به دست بیاورد. سپس گربه را معاینه میکند. با مشاهده علائمی مانند خارش، التهاب پوست، عفونت گوش یا علائم گوارشی می‌تواند تشخیص دهد که گربه در معرض آلرژن‌ها قرار دارد. همچنین با بررسی نواحی درگیر در بدن، مانند سر و گردن، می‌تواند متوجه شود که گربه به مواد غذایی حساسیت دارد. اما اگر آلرژی ناشی از نیش کک باشد، معمولاً پشت و دم را درگیر میکند.
۲. آزمایشات تخصصی
یکی از این آزمایش‌ها، حذف برخی از خوراکی‌ها از رژیم غذایی گربه است. برای مثال، تغذیه گربه با یک منبع سرشار از پروتئین و کربوهیدرات به مدت ۸ تا ۱۲ هفته می‌تواند به دامپزشک در تشخیص نوع غذایی که گربه به آن آلرژی دارد کمک کند. اگر بعد از حذف برخی از مواد غذایی علائم آلرژی بهبود پیدا کرد، دامپزشک تشخیص می‌دهد که گربه به چه ماده‌ای حساسیت دارد و مصرف آن را منع میکند.
روش دیگر آزمایش پوستی است که از طریق تست آلرژن‌ها روی گربه انجام می‌شود. به این ترتیب که مقدار کمی از ماده آلرژی‌زا زیر پوست تزریق می‌شود و سپس بعد از ۱۵ تا ۲۰ دقیقه دامپزشک می‌تواند نتیجه را بررسی کند. از آزمایش خون نیز می‌توان برای اندازه‌گیری سطح آنتی‌بادی استفاده کرد. این روش برای گربه‌هایی که پوست حساسی دارند مناسب‌تر است. اما در مقایسه با تزریق زیر پوستی دقت کمتری دارد.
روش دیگر تشخیص افتراقی است که برای بررسی عفونت‌های ثانویه به کار می‌رود. نمونه‌برداری از ناحیه مربوطه و مشاهده آن زیر میکروسکوپ به دامپزشک در تشخیص برخی از بیماری‌های پوستی مانند درماتوفیتوز یا بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس کمک میکند. درواقع، با این روش دامپزشک می‌تواند احتمال سایر بیماری‌های پوستی را رد کند. همچنین با مشاهده میکروسکوپی موی گربه می‌توان آلرژی ناشی از نیش کک یا کنه را شناسایی کرد.
درمان آلرژی در گربه ها
درمان آلرژی گربه به روش‌های مختلفی امکان‌پذیر است. در این بخش از مقاله به برخی از این روشها اشاره می‌کنیم.
- حذف مواد غذایی پروتئینی و همین‌طور کربوهیدرات‌ها از برنامه غذایی گربه به مدت ۸ تا ۱۲ هفته می‌تواند به روند درمان کمک کند. اگر در این بازه زمانی علائم آلرژی در گربه کاهش پیدا کرد، می‌توان تشخیص داد که آن ماده خاصی که از رژیم غذایی گربه حذف شده، عامل واکنش‌های آلرژیک بوده است.
- تست حساسیت نیز مانند روش فوق برای تشخیص مواد آلرژی‌زا و نوع آلرژی به کار می‌رود و می‌تواند در روند درمان مؤثر باشد. همچنین غذاهایی که حاوی پروتئین هیدرولیز هستند، باعث پیشگیری از آلرژی و تسریع درمان می‌شود.
- استفاده از دستگاه تصفیه هوا برای از بین بردن عوامل آلرژی‌زای محیطی می‌تواند تأثیر خوبی در بهبود سلامت گربه داشته باشد. از دستگاه‌های مجهز به فیلتر HEPA برای این منظور استفاده می‌شود.
- رعایت بهداشت شخصی نیز می‌تواند به عنوان یک روش درمان خانگی برای پیشگیری از بیماری در نظر گرفته شود. شست‌وشوی هفتگی وسایل شخصی گربه و تمیز نگه داشتن محل خواب و دستشویی او تا حد زیادی جلوی پیشرفته شدن آلرژی را میگیرد. شامپوهای ضد شوره یا ضد التهاب نیز برای درمان مفید است.
- استفاده از برخی مکمل‌ها مانند اسیدهای چرب امگا ۳، پروبیوتیک و محلول آب‌نمک نیز برای درمان مؤثر است. امگا ۳ باعث کاهش التهاب پوست می‌شود، پروبیوتیک‌ها در بهبود سلامت روده و کاهش علائم گوارشی ناشی از آلرژی مؤثر هستند. از محلول آب‌نمک هم برای شست‌وشوی بینی گربه در صورت درگیر شدن سیستم تنفسی او استفاده می‌شود.
اما در صورتی که با انجام روش‌های فوق علائم بهبودی حاصل نشد، باید دارودرمانی را شروع کرد. در نظر داشته باشید که آلرژی در یک بازه کوتاه درمان نمی‌شود و روند درمان به صورت تدریجی پیش می‌رود.
داروهای ضد حساسیت مانند آنتی هیستامین یا سیتریزین، همچنین کورتیکو استروئیدهایی مانند پردنیزولون (Prednisolone) در مواقع حاد و برخی از داروها مانند سیکلوسپورین (Cyclosporine) که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند، برای آلرژی‌های مقاوم استفاده می‌شود. در برخی مواقع نیز برای بالا بردن ایمنی بدن، طی یک درمان ۶ تا ۱۲ ماهه، ایمنوتراپی انجام می‌شود که شامل تزریق آلرژن‌ها در دوز کم و افزایش تدریجی مقدار آنها است. در این روش، مقاومت بدن سگ در برابر مواد آلرژی‌زا بیشتر می‌شود.
استفاده از لوسیون کالامین برای کاهش التهاب و خارش پوست و همچنین قطره چشمی آنتی هیستامین برای درمان آلرژی چشمی، جزو درمان‌های موضعی به شمار می‌رود. در نظر داشته باشید که بیماری‌های مشترک بین انسان و گربه مانند توکسوپلاسموز یا درماتوفیتوز ناشی از انتقال انگل یا قارچ است و عامل آن مواد آلرژی‌زا نیست. به همین دلیل، تشخیص درست و دقیق در رفع مشکل اهمیت زیادی دارد.
برای اطلاع بیشتر درباره روش‌های درمان آلرژی می‌توانید از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. علاوه بر این، اگر نمی‌توانید حیوان خانگی خود را به کلینیک‌های دامپزشکی ببرید، پیشنهاد می‌کنیم از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
سوالات متداول
در این بخش سعی کرده‌ایم به برخی از سوالات رایج در خصوص آلرژی در گربه ها پاسخ دهیم.
چه راه‌هایی برای کاهش آلرژی در گربه ها وجود دارد؟
یکی از راه‌های کاهش آلرژی در گربه ها استفاده از دستگاه تصفیه هوا است، چون آلاینده‌ها و آلرژن‌های محیط را از بین می‌برد. نظافت خانه و محل دستشویی و خواب گربه هم می‌تواند به کاهش مواد آلرژی‌زا کمک کند.
همچنین بهتر است گربه را از اتاق خواب یا از جاهایی که زمان زیادی را در آنجا سپری میکند دور نگه دارید. برای او مکان مشخصی را در نظر بگیرید تا به آنجا عادت کند.
حمام هفتگی با شامپوهای ضد شوره و ضد خارش هم می‌تواند باعث کاهش مواد حساسیت‌زای پوستی شود. استفاده از محصولاتی که حساسیت ایجاد نمی‌کند نیز در این رابطه مؤثر است.
آیا آلرژی در گربه‌های نر و ماده اثر متفاوتی دارد؟
جنسیت گربه بر مقدار تولید آلرژن‌ها تأثیر دارد. در گربه‌های نر، سطح آلرژن «Fel d 1» بیشتر از گربه‌های ماده است و در گربه‌های نر عقیم‌نشده از همه بالاتر است. ادرار گربه نر نیز حاوی پروتئین‌های آلرژی‌زا است که در محیط پخش می‌شود. عقیم کردن گربه نر تا حد زیادی باعث کاهش آلرژن‌ها می‌شود، چون هورمون‌های جنس نر نقش زیادی در ترشح آنها دارد. البته به سن گربه و نژاد آن نیز بستگی دارد. بچه‌گربه‌ها کمتر از گربه‌های بالغ درگیر مواد حساسیت‌زا می‌شوند.
فرق آلرژی محیطی و حساسیت غذایی در گربه چیست؟
هر دو نوع آلرژی می‌تواند علائم مشابهی ایجاد کند، اما تشخیص این تفاوت می‌تواند در نحوه درمان اثر زیادی داشته باشد. حساسیت غذایی به دلیل واکنش سیستم ایمنی به پروتئین یا مواد خاص در غذا است. اما آلرژی محیطی، واکنش به آلرژن‌های موجود در محیط مانند گرد و غبار، نیش کک یا سایر حشرات است.
آیا آلرژی گربه به انسان سرایت می کند؟
آلرژی گربه به انسان منتقل نمی‌شود، چون بیماری واگیردار نیست. اما مواد آلرژن در بزاق دهان گربه و پوست او وجود دارد. وقتی در محیط پخش می‌شوند، می‌توانند وارد دستگاه تنفسی شوند یا روی پوست بنشینند و علائمی مانند عطسه، آبریزش بینی، سرفه، خارش چشم و التهاب پوستی شود.
چه نژادهایی بیشتر در معرض آلرژی هستند؟
گربه سیامی و بیرمن در مقایسه با سایر نژادها بیشتر در معرض آلرژی هستند و دلیلش آناتومی خاص آن‌هاست. اما گربه سیبرین و دُوِن رکس به دلیل ریزش موی کمتر، خطر انتقال مواد آلرژن و پخش کردن آن در محیط را کاهش می‌دهند. در کل هیچ نژادی از گربه‌ها نیست که اصلاً حساسیت نداشته باشد. اکثر آنها به پروتئین‌های آلرژی‌زا در مواد غذایی واکنش نشان می‌دهند، اما نوع آلرژی و شدت آن تا حدودی به سن و نژاد گربه بستگی دارد.
جمع‌بندی
در این مقاله با علائم آلرژی در گربه ها آشنا شدیم که یکی از مشکلات شایع در این حیوانات است. در کنار آن به عواملی که باعث واکنش‌های آلرژیک می‌شوند اشاره کردیم و روش‌های تشخیص و درمان‌های خانگی را بررسی کردیم. همچنین برخی از درمان‌های دارویی را نام بردیم و به این نکته اشاره کردیم که درمان آلرژی در گربه ها به کمک ترکیبی از تشخیص دقیق و مدیریت طولانی مدت امکان‌پذیر است. در کل، پیشگیری، رعایت بهداشت فردی، کاهش تماس با آلرژن‌ها و مدیریت مناسب حین پروسه درمانی می‌تواند روند بهبود را سریع‌تر پیش ببرد و آگاهی از علائم آلرژی به صاحب گربه کمک میکند تا آن را در همان مراحل اولیه تشخیص دهد و نسبت به درمان اقدام کند.