سگها عضوی از خانواده ما هستند و سلامتی آن‌ها برای ما اهمیت زیادی دارد. یکی از مشکلاتی که ممکن است به سلامت سگها آسیب جدی وارد کند، مسمومیت است. موادی که در خانه داریم و برای ما انسان‌ها بی‌ضرر است، می‌تواند برای سگها سمی و مهلک باشد. در این مقاله با علائم مسمومیت سگ ها آشنا می‌شویم.
همچنین مواد خطرناک و سمی برای سگها را معرفی می‌کنیم، اقدامات اورژانسی بر اثر مسمومیت، انواع مسمومیت، روش‌های پیشگیری و درمان فوری را توضیح می‌دهیم تا بتوانید زندگی سالم‌تر و ایمن‌تری برای حیوان خانگی خانگی خود فراهم کنید. برای اطلاع بیشتر درباره علائم مسمومیت سگ ها می‌توانید از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. علاوه بر این، اگر نمی‌توانید حیوان خانگی خود را به کلینیک‌های دامپزشکی ببرید، پیشنهاد می‌کنیم از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
مسمومیت در سگ ها چیست؟
مسمومیت سگ ها یک وضعیت اورژانسی است که اگر به‌موقع به داد آن نرسیم، می‌تواند جان حیوان را تهدید کند. مسمومیت زمانی رخ می‌دهد که سگ با مواد شیمیایی، گیاهان سمی، غذاهای نامناسب یا داروهای انسانی در تماس باشد و این مواد وارد بدنش شود و عملکرد طبیعی اندام‌ها را مختل کند.
سگها موجودات کنجکاوی هستند. آن‌ها عادت دارند همه‌چیز را بو بکشند و اشیای مختلف را لیس بزنند یا وارد دهانشان کنند. به همین دلیل بیشتر در معرض مسمومیت قرار دارند، به‌ویژه توله‌ها که بازیگوش‌تر و بی‌احتیاط‌تر هستند. دلایل زیادی باعث مسمومیت سگ ها می‌شود. در منزل، داروهایی که انسان مصرف میکند، مواد شوینده، دود سیگار، شکلات، پیاز، سیر، انگور و برخی از گیاهان آپارتمانی از مهم‌ترین عوامل ایجاد مسمومیت سگ است.
در محیط‌های عمومی و فضای باز، کودهای شیمیایی، سموم آفتکش، طعمه‌های سمی برای جوندگان، قارچ‌های وحشی و حتی برخی حشرات عامل مسمومیت هستند. همچنین برخی مواد غذایی مانند شکلات، آدامس یا شیرینی‌های حاوی زایلیتول، قهوه، کشمش و انگور برای سگها بسیار سمی است و حتی مصرف مقدار کمی از آن‌ها می‌تواند باعث بروز علائم شدید و مرگ این حیوان شود.
انواع مسمومیت سگ ها چیست؟
مسمومیت سگ ها معمولاً به سه دسته زیر تقسیم می‌شود:
- مسمومیت غذایی
- مسمومیت دارویی
- مسمومیت محیطی
هر یک از این عوامل می‌تواند تأثیر متفاوتی روی سگ بگذارد و خطراتی برای سلامتی او داشته باشد. آگاهی از انواع مسمومیت‌ها در سگ می‌تواند به صاحب این حیوان خانگی کمک کند تا در صورت بروز هر نوع مشکلی بلافاصله به دامپزشک مراجعه کند. در ادامه این مقاله، هر یک از مسمومیت‌ها را به طور کامل توضیح می‌دهیم.
۱. مسمومیت غذایی
سگها به دلیل کنجکاوی زیاد و عادت به خوردن مواد مختلف، به‌ویژه غذاهایی که انسان‌ها مصرف می‌کنند و همچنین مواد فاسد، بسیار مستعد مسمومیت غذایی هستند. مسمومیت غذایی معمولاً بر اثر مصرف غذاهای آلوده به باکتری‌‌هایی مانند سالمونلا، لیستریا و اشرشیاکلی ایجاد می‌شود.
همچنین مصرف برخی مواد غذایی مانند سیر، پیاز، شکلات، انگور، کشمش، آووکادو و مغزهای ماکادمیا می‌تواند باعث ایجاد مسمومیت در سگها شود. مصرف گوشت و ماهی خام، تخم‌مرغ فاسد یا پنیر کپک‌زده می‌تواند علائم مسمومیت را بروز دهد. در کنار این موارد، برخی سگها بیماری زمینه‌ای دارند یا به برخی از مواد غذایی آلرژی دارند. در این شرایط ممکن است علائم مسمومیت دیرتر بروز کند یا تشخیص آن دشوارتر باشد.
۲. مسمومیت دارویی
مسمومیت دارویی معمولاً زمانی رخ می‌دهد که سگ به طور تصادفی داروهای انسانی را می‌خورد یا دوز بالایی از داروهایی را مصرف میکند که دامپزشک تجویز کرده است. داروهایی مانند استامینوفن و ایبوپروفن برای سگها بسیار سمی هستند و حتی دوز بسیار کمی از آن‌ها می‌تواند مسمومیت ایجاد کند.
همچنین مصرف بیش از حد داروهای تجویزشده توسط دامپزشک، به‌ویژه داروهایی که طعم‌دار هستند، می‌تواند منجر به مسمومیت شود، چون سگها فکر می‌کنند خوراکی است و آن‌ها را مصرف می‌کنند. علائم مسمومیت دارویی شامل بی‌حالی، دل‌درد، بر هم خوردن تعادل، ادرار خونی و در موارد حاد آسیب دیدن کبد و کلیه است.
۳. مسمومیت محیطی
مسمومیت محیطی بر اثر تماس با مواد شیمیایی، آلایندههای محیطی، سموم آفتکش، وجود فلزات سنگین در هوا مانند سرب و کادمیوم، گیاهان سمی، قارچ‌های سمی و برخی حشرات ایجاد می‌شود. برخی از طعمه‌هایی که برای کشتن موش استفاده می‌شود یا مرگ موش و همچنین سم حلزون ممکن است توجه سگ را جلب کند و آن‌ها را بخورد.
علاوه بر این، زندگی در مناطقی که هوای آلوده دارد و فلزات سنگین در آنجا زیاد است، احتمال ابتلا به سرطان و آمار مرگ و میر را در سگها افزایش می‌دهد. تماس با سموم دفع آفت، مواد شوینده، مواد عطری و برخی گیاهان آپارتمانی میز می‌تواند باعث ایجاد مسمومیت محیطی شود.
شناخت انواع مسمومیت و علت آن‌ها به صاحب سگ کمک میکند تا با پیشگیری و مراقبت‌های لازم، سلامت حیوان و امنیت او را حفظ کند.
برای این‌که آگاهی بیشتری از انواع این مسمومیت‌ها داشته باشید، پیشنهاد می‌کنیم از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. علاوه بر این، اگر دوست دارید معاینات در منزل شما انجام شوند، پیشنهاد می‌کنیم از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
انواع مواد سمی برای سگ ها
سگها به بسیاری از مواد غذایی و شیمیایی که برای انسان‌ها بی‌ضرر است حساسیت دارند و مصرف این مواد می‌تواند باعث مسمومیت شدید یا حتی مرگ آن‌ها شود. شناخت این مواد سمی برای صاحب سگ بسیار ضروری است، زیرا به آن‌ها در حفظ سلامت سگ کمک میکند.
سمی‌ترین مواد برای سگها برخی از داروهایی است که انسان مصرف میکند، مانند استامینون، ایبوپروفن و ناپروکسن. اگر به سگ این داروها داده شود، ممکن است آسیب‌های شدیدی به کبد و کلیه وارد کند.
بعضی از مواد غذایی هم برای سگ ایجاد مسمومیت میکند که ازجمله آن‌ها می‌توان به شکلات اشاره کرده که به دلیل داشتن تئوبرومین مسمومیت‌زا است. همچنین خوردن انگور و کشمش باعث نارسایی کلیه در سگ می‌شود. آووکادو که حاوی پرسین است و پیاز و سیر هم به گلبول‌های قرمز آسیب می‌زنند. برخی از شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند زایلیتول هم آن‌قدر برای سگ سمی است که حتی مصرف مقدار کمی از آن باعث افت شدید قند خون و نارسایی کلیه می‌شود.
در کنار این مواردی که ذکر شد، بعضی از گیاهان خانگی مانند آزالیا، نرگس، سیکلامن، نخل ساگو و خرزهره نیز برای سگها سمی است و در اثر ابتلا به مسمومیت علائمی مانند استفراغ، تشنج، نارسایی کبد و حتی مرگ را به دنبال خواهد داشت. همچنین برخی از محصولات خانگی مانند مواد شوینده، حشره‌کش‌ها، مرگ موش و سم حلزون نیز در دسته مواد سمی برای سگها قرار می‌گیرند.
در کل، آگاهی از سمی بودن این مواد برای سگها و دور نگه داشتن آن‌ها از دسترس این حیوانات خانگی، نقش کلیدی در پیشگیری از مسمومیت و حفظ سلامت آن‌ها دارد.
علائم مسمومیت سگ ها
علائم مسمومیت در سگها متفاوت است و به نوع و میزان ماده سمی بستگی دارد. اما برخی از آن‌ها بسیار شایع است و صاحب سگ باید در صورت مشاهده، بلافاصله سگ را به کلینیک ببرد. ازجمله این علائم می‌توان به تهوع و استفراغ اشاره کرد که با بی‌اشتهایی همراه است.
در ادامه علائم مسمومیت سگ ها را به طور کامل فهرست کرده‌ایم.
- تهوع و استفراغ
- اسهال (خونی یا به رنگ قهوه‌ای تیره)
- از دست دادن اشتها
- تغییر رنگ لثه
- تغییر ضربان قلب
- مشکلات تنفسی (مانند تنگی نفس و خس‌خس سینه)
- افزایش بزاق دهان
- لرزش بدن و تشنج
- سرگیجه
- ضعف و بی‌حالی
- عدم تعادل در راه رفتن
- خونریزی داخل و خارجی (مانند خونریزی از بینی، لثه، وجود خون در ادرار یا مدفوع)
- کما و شوک (در موارد حاد)
در صورت مشاهده هر یک از این علائم در سگ خود، حتماً در اسرع وقت به دامپزشک مراجعه کنید تا با اقدامات درمانی فوری بتواند جلوی خطر را بگیرد.
درمان فوری برای مسمومیت سگ ها
درمان مسمومیت در سگها به نوع ماده سمی، میزان مصرف آن و شدت علائم بستگی دارد. در این بخش به برخی از راه‌های درمان فوری مسمومیت اشاره کرده‌ایم. دقت داشته باشید که این راهکارها حتماً باید با تجویز دامپزشک انجام شود و به هیچ وجه خودتان آن‌ها را انجام ندهید.
- پاک‌سازی معده و وادار کردن حیوان به استفراغ: اولین اقدام برای درمان فوری مسمومیت وادار کردن سگ به استفراغ است تا مواد سمی از معده خارج شود. این کار با تجویز دور مناسبی از پراکسید هیدروژن انجام می‌شود و باید حتماً زیر نظر دامپزشک صورت بگیرد تا دستگاه گوارش آسیب نبیند.
- شست‌وشوی معده و دستگاه گوارش: در موارد حاد، دامپزشک ممکن است با وارد کردن لوله داخل نای، معده را شست‌وشو دهد تا سموم به طور کامل حذف شود.
- استفاده از کربن فعال: کربن فعال به جذب سموم در دستگاه گوارش کمک میکند و از جذب بیشتر آن جلوگیری خواهد کرد.
- تجویز پادزهر: در صورت وجود پادزهر مناسب برای ماده سمی، دامپزشک آن را تجویز میکند که در مراحل اولیه درمان بسیار مؤثر خواهد بود.
- مایع‌درمانی و سرم‌تراپی: برای جلوگیری از کم‌آبی ناشی از اسهال و استفراغ و کمک به دفع سموم از طریق کلیه‌ها، تزریق مایع داخل رگ انجام می‌شود.
- تنقیه: در برخی موارد برای جلوگیری از جذب بیش از حد سموم، تنقیه توسط روغن‌های مخصوصی صورت می‌گیرد.
- داروهای حمایتی: این داروها شامل داروهای ضدتهوع، داروهای مدر برای دفع سموم، مسکن و تنظیم‌کننده دمای بدن سگ است.
- مراقبت‌های بعد از درمان: پس از اقدامات اولیه، بهتر است سگ در محیطی آرام استراحت کند و از یک رژیم غذایی سبک و حاوی پروبیوتیک برای او استفاده شود تا به بهبود سریع‌تر او کمک کند.
- مراجعه فوری به دامپزشک: در صورت مشاهده علائم مسمومیت باید بلافاصله سگ را نزد دامپزشک ببرید تا درمان به شکل تخصصی شروع شود و از عوارضی که ممکن است جان سگ را به خطر بیندازد، جلوگیری شود. برای درمان فوری می‌توانید از خدمات دامپزشکی آنلاین و مشاوره تلفنی کمک بگیرید. همچنین اگر امکان بردن سگ به کلینیک وجود ندارد، می‌توانید درخواست ویزیت دامپزشک در منزل را بدهید. در هر صورت برای جلوگیری از اتلاف وقت، بهتر است اطلاعات کاملی درباره وضعیت سگ خود داشته باشید تا دامپزشک بتواند تشخیص فوری و دقیقی بدهد.
برای بررسی روش‌های درمانی سریع، این امکان وجود دارد که از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. علاوه بر این، اگر نمی‌توانید حیوان خانگی خود را به کلینیک‌های دامپزشکی ببرید، پیشنهاد می‌کنیم از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
درمان خانگی برای مسمومیت سگ ها
در مراحل اولیه و در شرایطی که علائم مسمومیت خفیف است، می‌توان از برخی از روش‌ها به عنوان درمان خانگی کمک گرفت، اما هرگز نمی‌توان آن را جایگزین مراجعه سریع به دامپزشک کرد. روش‌های درمان خانگی که می‌توان با راهنمایی دامپزشک انجام داد را در ادامه توضیح می‌دهیم:
- وادار کردن سگ به استفراغ: زیر نظر دامپزشک یک قاشق غذاخوری پراکسید هیدروژن به سگ بدهید تا سموم یا مواد آلوده از معده او خارج شود.
- دادن آب و مایعات کافی به سگ: وقتی سگ دچار مسمومیت می‌شود، ممکن است چند بار استفراغ کند یا اسهال شود. در چنین مواقعی آب زیادی از دست می‌دهد و برای جبران کم‌آبی باید به اندازه کافی مایعات مصرف کند. اگر تمایلی به خوردن آب ندارد، می‌توانید آب مرغ کم‌نمک به او بدهید.
- رژیم غذایی سبک: معده سگ به دلیل مسمومیت، حساس شده است و ممکن است با خوردن غذای همیشگی دچار تهوع و استفراغ شود. برای این‌که مواد غذایی به بدن او برسد، می‌توانید از یک رژیم غذایی ساده و سبک بعد از رفع علائم اولیه استفاده کنید که حاوی پروبیوتیک یا کپسول‌‌های اسیدوفیلوس برای بهبود عملکرد دستگاه گوارش است.
- استفاده از چای زنجبیل یا جوش شیرین رقیق‌شده: با مشاهده علائم مسمومیت به شکل خفیف، می‌توانید از این مواد برای بهبود عملکرد دستگاه گوارش و پاک‌سازی معده استفاده کنید. مقدار مصرف باید خیلی کم باشد و در حجم آب زیاد حل شود.
روش های پیشگیری از مسمومیت سگ ها
برای پیشگیری از مسمومیت سگها، رعایت مجموعه‌ای از نکات ایمنی و آموزشی مؤثر خواهد بود. ایجاد محیطی امن و به دور از مواد سمی می‌تواند تا حد زیادی از مسمومیت سگ ها جلوگیری کند. در این بخش از مقاله به روش‌های پیشگیری از مسمومیت اشاره می‌کنیم.
۱. نگهداری مواد سمی در مکان‌های امن
سگها کنجکاو هستند و تمایل دارند هر چیزی که در اطراف‌شان وجود دارد را لیس بزنند یا بخورند. داروهای انسانی و حیوانی، مواد شوینده، سموم آفتکش، ضدیخ و سایر مواد سمی را باید در جاهایی نگه داریم که دور از دسترس سگها باشد. این کار نوعی پیشگیری به شمار می‌رود و خطر مسمومیت محیطی را کاهش می‌دهد.
۲. آموزش اعضای خانواده
به کودکان و سایر اعضای خانواده باید آموزش داده شود که چه مواد غذایی برای سگ خطرناک است و کدام‌یک از محصولات شیمیایی را باید دور از دسترس او قرار دارد. همچنین اگر گل و گیاه در منزل خود دارید، باید در نظر بگیرید که کدام‌یک سمی است و نگذارید سگ با آن‌ها در تماس مستقیم باشد.
۳. نظارت بر سگ در فضای باز
هنگام پیاده‌روی یا بازی در بیرون از منزل، سگ را با قلاده کنترل کنید و مراقب باشید که با زباله‌ها، گیاهان سمی، کودهای شیمیایی و سایر آلایندههای محیطی تماس نداشته باشد.
۴. حذف گیاهان سمی از محیط
اگر در خانه گل و گیاه آپارتمانی دارید، حتماً قبل از خرید مطمئن شوید که برای حیوانات خانگی سمی نباشد. اگر گیاهی سمی است، آن را در ارتفاع بالا قرار دهید تا دور از دسترس سگ باشد. اگر حیاط دارید و سگ شما در باغچه یا حیاط بازی میکند، مراقب گل و گیاه سمی باشید و اگر از کودهای شیمیایی استفاده کرده‌اید، به هیچ وجه سگ را در آن محل رها نکنید.
۵. رعایت بهداشت و نظافت
دور نگه داشتن سگ از زباله‌ها و مواد غذایی فاسد، سیگار و مواد مخدر، و همچنین شست‌وشوی سریع هر نوع ماده‌ای که برای سگ سمی است و روی زمین ریخته است، از نکات مهم بهداشتی است که می‌تواند از مسمومیت سگ ها پیشگیری کند.
سوالات متداول
در ادامه این مقاله به برخی از پرسش‌های رایج درباره مسمومیت در سگها پاسخ می‌دهیم.
۱. آیا مسمومیت سگ ها به نژاد آن‌ها بستگی دارد؟
پاسخ این سوال مثبت است. برخی از نژادها مانند باکسر و ژرمن شپرد ممکن است به برخی از سموم حساسیت بیشتری نشان دهند و واکنش‌های شدیدتری داشته باشند. به همین دلیل، آشنایی با خصوصیات نژادهای مختلف و بررسی میزان حساسیت آن‌ها به مواد سمی می‌تواند جلوی خطر ناشی از مسمومیت را بگیرد.
۲. آیا مسمومیت فقط از طریق خوردن مواد سمی ایجاد می‌شود؟
مسمومیت می‌تواند از طریق استنشاق دود یا گازهای سمی، تماس پوستی با مواد شیمیایی یا حتی جذب سموم از طریق پوست و پنجه‌ها نیز اتفاق بیفتد. به همین دلیل توصیه می‌شود پاهای سگ را بعد از هر پیاده‌روی یا بازی کردن در مکان‌های باز بشویید و نظافت شخصی سگ را رعایت کنید.
۳. آیا برای پیشگیری از مسمومیت داروی خاصی وجود دارد؟
هنوز داروی مشخصی برای پیشگیری از این بیماری تهیه نشده است. بهترین روش پیشگیری ایجاد محیطی است که سگ را دور از مواد سمی نگه می‌دارد. اما اگر سگ دچار مسمومیت شود، می‌توان با دارو و روش‌های درمانی دیگر مانند شست‌وشو یا پاک‌سازی معده به سگ کمک کرد.
جمع‌بندی
مسمومیت در سگها مشکل شایعی است که اکثر صاحبان سگ آن را تجربه کرده‌اند. آگاهی از این‌که سگ شما چه چیزی خورده است و چه مقدار از آن را وارد بدنش کرده است، می‌تواند تا حد زیادی به درمان مسمومیت کمک کند.
با رعایت نکات پیشگیری که در این مقاله اشاره کردیم، می‌توانیم خطر مسمومیت را تا حد زیادی کاهش دهیم و سلامت و ایمنی سگها را حفظ کنیم. آموزش مداوم و آگاه کردن اعضای خانواده نسبت به علائم مسمومیت، بهترین راهکار برای پیشگیری است.