انگلها موجوداتی هستند که برای بقا و تکثیر، از بدن انسان و حیوان به عنوان میزبان استفاده می‌کنند و به دو نوع داخل و خارجی تقسیم می‌شوند. برخی از انگلها می‌توانند به انسان هم منتقل شوند که در این صورت برای کنترل و پیشگیری باید اقدامات مهم‌تری انجام داد. برای مثال، استفاده از قرص ضد انگل سگ یکی از روش‌های پیشگیری از انتقال انگل از سگ به انسان و به سگ‌های دیگر به شمار می‌رود. در این مقاله قصد داریم به بررسی انواع قرص‌های ضد انگل برای سگ‌ها بپردازیم و در کنار معرفی آنها، به روش استفاده و بهترین زمان مصرف اشاره خواهیم کرد. این اطلاعات به صاحبان سگ‌ها کمک زیادی می‌کند تا با آگاهی بیشتری نسبت به روش‌های درمانی موجود اقدام کنند.
مصرف قرص ضد انگل سگ مانند هر داروی دیگری ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد. در این مقاله به عوارض احتمالی ناشی از مصرف قرص ضد انگل سگ نیز اشاره خواهیم کرد تا در انتخاب بهترین روش درمانی برای بهبود سلامت سگ و مراقبت از کسانی که با او زندگی می‌کنند، سهیم باشیم. برای اطلاع بیشتر درباره قرص ضد انگل سگ می‌توانید از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. علاوه بر این، اگر نمی‌توانید حیوان خانگی خود را به کلینیک‌های دامپزشکی ببرید، پیشنهاد می‌کنیم از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
علائم انگل در سگ
همان‌طور که اشاره شد، دو نوع انگل در بدن سگ وجود دارد: انگل داخلی و انگل خارجی. هر یک از این انگلها علائم خاصی دارند که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم. این نکته را هم مدنظر داشته باشید که علائم انگل در سگ می‌تواند با توجه به نوع انگل و محل آلودگی فرق کند.
برخی از شایع‌ترین علائم انگل داخل در سگ عبارتند از:
- مشکلات گوارشی مانند اسهال، استفراغ، کاهش اشتها، نفخ شکم و یبوست
- کاهش وزن بدن بدون دلیل
- ضعف و بی‌حالی
- مشاهده انگل یا تخم انگل در مدفوع سگ
- کاهش فعالیت
برخی از شایع‌ترین علائم انگل خارجی در سگ عبارتند از:
- خارش و تحریک پوست (به‌ویژه در ناحیه مقعد و شکم)
- ریزش مو به‌ویژه در مناطقی که انگلها لانه‌گزینی دارند.
- قرمزی و التهاب پوست در نواحی آلوده به انگل
- پوسته‌ریزی و تغییر رنگ پوست
- خشکی بیش از حد پوست
- وجود ذرات سیاه در گوش (به دلیل وجود کنه)
علاوه بر موارد فوق، برخی از انگلها مانند انگل قلب می‌تواند علائمی تنفسی یا کاهش وزن و خستگی مفرط ایجاد کند. سایر علائمی که نشان می‌دهد حیوان ممکن است انگل داشته باشد، عبارتند از:
- کشیدن باسن روی زمین (به دلیل انگل مقعدی)
- لیس زدن بیش از حد بدن (نواحی آلوده به انگل)
- از بین رفتن اشتها
- مشکلات تنفسی (در صورت وجود انگل‌های ریوی)
با مشاهده این علائم بهتر است در اولین فرصت به دامپزشک مراجعه کنید تا با تشخیص نوع انگل بتواند قرص ضد انگل مناسب سگ را تجویز کند یا از سایر روش‌های درمانی برای معالجه استفاده کند.
انواع قرص ضد انگل سگ
نحوه اثربخشی قرص ضد انگل سگ به این شکل است که با مصرف آن بخش فعال دارو وارد سیستم گوارشی می‌شود و قبل از وارد شدن به جریان خون، در آنجا جذب می‌شود. سپس در سر تا سر بافت‌های بدن پخش می‌شود تا اینکه به انگل می‌رسد و آن را از بین می‌برد.
البته اثری که قرص ضد انگل دارد، به نوع قرص هم بستگی دارد. مکانیسم اثر هر قرص به ترکیبات موجود در آن بستگی دارد. برای مثال، پرانتل پاموات به عنوان یک آگونیست عمل می‌کند و بر روی گیرندههای کولینرژیک اثر می‌گذارد. نتیجه این عملکرد، فلج اسپاسمی در انگل است و به دلیل عدم تحرک نمی‌توانند در دستگاه گوارش میزبان بمانند. در نهایت با عمل دفع خارج می‌شوند.
اما برخی از قرص‌ها مانند پرازیکوانتل با افزایش نفوذپذیری غشای سلولی، باعث انقباضات شدید و فلج شدن انگل می‌شوند. این دارو بیشتر برای کرم‌های نواری استفاده می‌شود و آنها را از بین می‌برد. در ادامه به معرفی انواع قرص ضد انگل می‌پردازیم.
۱. پیرانتل پاموات
پیرانتل پاموات (Pyrantel Pamoate) نوعی قرص ضد انگل است که با فلج کردن انگلها، باعث دفع آنها از بدن سگ می‌شود. بیشترین اثر را هم روی کرم‌های حلقوی بزرگ و کرم‌های قلابدار دارد.
۲. پرازیکوانتل
پرازیکوانتل (Praziquantel) با افزایش نفوذپذیری غشاهای سلولی انگل، باعث انقباضات شدید می‌شود و در نهایت به مرگ انگل منجر خواهد شد. بیشترین اثر را هم روی کرم‌های نواری و کرم کدو دارد. مصرف این قرص باید زیر نظر دامپزشک باشد و مدت زمان مصرف هم توسط او مشخص می‌شود.
۳. فنبندازول
از دیگر قرص‌های ضد انگل فنبندازول (Fenbendazole) است که با مهار کردن سنتز پروتئین انگلها، باعث فلج شدن آنها و درنهایت دفع آنها از طریق مدفوع می‌شود. این قرص برای از بین بردن کرم‌های حلقوی، کرم قلابدار، کرم‌های شلاقی و برخی از کرم‌های نواری مصرف می‌شود و دامپزشک آن را با توجه به نوع انگل سگ تجویز می‌کند.
۴. ایورمکتین
ایورمکتین (Ivermectin) با تأثیر بر غشای سلولی انگل و افزایش نفوذپذیری، باعث فلج شدن انگل و در نهایت مرگ آن می‌شود. دامپزشک این قرص را می‌تواند برای طیف گسترده‌ای از انگلها تجویز کند.
۵. مبندازول
مبندازول (Mebendazole) با مهار سنتز پروتئین انگلها، باعث فلج شدن و مرگ آنها می‌شود. بیشترین اثر را روی کرم‌های نواری و حلقوی دارد.
۶. موزیدکتین
موزیدکتین (Moxidectin) یکی از قرص‌های ضد انگل است که اثری شبیه ایورمکتین دارد و باعث فلج شدن و در نهایت دفع انگل همراه با مدفوع سگ می‌شود. دامپزشک معمولاً با تشخیص انگل قلب و برخی از انگل‌های خارجی این قرص را تجویز می‌کند.
۷. ایزوکسازولین
ایزوکسازولین‌ها (Isoxazolines) با مهار گیرندههای انگلها، باعث فلج شدن و مرگ آنها می‌شوند. بیشترین اثر را هم در از بین بردن کنه سگ، شپش و برخی از انگل‌های خارجی دارند.
در نظر داشته باشید که هیچ‌کدام از این قرص‌ها را نباید بدون نسخه تهیه کنید. دوز مصرفی آن هم باید تحت نظر دامپزشک باشد، ولی معمولاً به صورت تکی یا ترکیبی از دو یا چند قرص تجویز می‌شود تا بتوانند انواع مختلفی از انگلها را مهار کنند.
برای اطلاع از انواع قرص انگل بهتر است از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. علاوه بر این، می‌خواهید بررسی‌ها و معاینات مربوط به انگل برای شما در منزل انجام شود، می‌توانید از ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
نحوه دادن قرض ضد انگل به سگ
روش‌های مختلفی برای دادن قرص ضد انگل به سگ وجود داد. بهتر است چند روش را یاد بگیرید و روی سگ خود امتحان کنید تا از هر روشی که جواب داد، کمک بگیرید. فراموش نکنید که قبل از دادن هر دارویی به سگ، دست‌های خود را بشویید.
در این بخش از مقاله، به برخی از روش‌های دادن قرص ضد انگل سگ اشاره می‌کنیم.
۱. از قرص‌های طعمدار به عنوان تشویقی استفاده کنید
شرکت‌های داروسازی وقت و هزینه زیادی را صرف می‌کنند تا بتوانند قرص‌هایی را تولید کنند که طعمدار باشد و سگ آنها را به عنوان تشویقی مصرف کند. بهتر است این قرص‌ها را امتحان کنید. بهترین زمان مصرف هم وقتی است که سگ گرسنه باشد، یعنی دقیقاً قبل از وعده غذای همیشگی او. چون در این بازه زمانی احتمال اینکه قرص را بخورد خیلی زیاد است.
۲. قرص را در غذا پنهان کنید
این روش در بین صاحبان سگ‌ها محبوبیت زیادی دارد. به راحتی می‌توانید قرص را در وعده غذای روزانه او پنهان کنید، اما حتماً از غذاهایی استفاده کنید که می‌دانید سگ با خوردن آنها دچار رفلاکس یا ناراحتی معده نمی‌شود. پیشنهاد ما برای مخفی کردن قرص در غذای سگ، دو روش زیر است:
- مخفی کردن قرص در تشویقی: تشویقی معمولاً عطر و طعم زیادی نسبت به غذای معمولی دارد و با مخفی کردن قرص در تشویقی، سگ متوجه بو و طعم قرص نمی‌شود. یک تکه سوسیس یا پنیر گزینه‌های مناسبی برای این کار است که می‌توانید قرص را داخل آنها قرار دهید. اول از تشویقیِ همیشگی استفاده کنید، سپس یک تکه از آن را با قرص به او بدهید و در مرحله آخر دوباره یک تشویقی به او بدهید. برای این کار قرص‌هایی هم در بازار موجود است که به آنها «Pill Pocket» گفته می‌شود و مخصوص این کار تهیه شده است.
- مخفی کردن قرص در غذا: برخی از سگ‌ها آن‌قدر باهوش هستند که اگر قرص را داخل غذایشان مخفی کنید، آن را از غذا خارج کنند و غذا را کامل بخورند. بهترین روش برای دادن قرص به سگ در چنین شرایطی، این است که صبر کنید تا سگ گرسنه شود و به دنبال غذا باشد. کمی بعد، قرص را در مقدار کمی از غذای روزانه آنها مخفی کنید. چون مقدار غذا کم و سگ گرسنه است، احتمال اینکه غذا را به سرعت بخورد و حین خوردن دقتی به آن نداشته باشد زیاد است. وقتی این مقدار غذا را خورد، بقیه غذایش را به او بدهید.
۳. قرص را در دهان سگ بگذارید
برخی از سگ‌ها خیلی باهوش هستند و روش‌های فوق روی آنها جواب نمی‌دهد. برای این سگ‌ها، اغلب باید مستقیم و بدون غذا قرص را در دهانشان بگذارید. اگر نگران هستید که دست شما را گاز نگیرد، از دامپزشک کمک بخواهید. قرص دادن به این روش، مطمئن‌ترین راه است و خیلی سریع هم اثر می‌کند.
چطور قرص ضد انگل را در دهان سگ بگذاریم؟
برای دادن قرص به سگ به روش مستقیم، یعنی گذاشتن قرص داخل دهان سگ، مراحل زیر را به‌ترتیب انجام دهید.
- زمانی را انتخاب کنید که سگ شما آرام و در حال استراحت است. خودتان هم سعی کنید آرامش داشته باشید، چون هر گونه نگرانی از جانب صاحب سگ بلافاصله به او منتقل می‌شود.
- به سگ خود بگویید که بنشیند، طوری که باسن او به یک سمت متمایل باشد و نتواند از شما دوری کند.
- فک بالای او را با یک دست نگه دارید و با دست دیگر، خیلی آرام، فک پایین او را باز کنید. بعد با همین دست قرص را تا جایی که می‌توانید انتهای زبان سگ بگذارید.
- دهانش را ببندید و چانه‌اش را بمالید. یا اینکه خیلی آهسته داخل بینی‌اش فوت کنید تا او به بلعیدن تشویق شود.
- مراقب باشید که قرص حتماً انتهای زبان سگ قرار بگیرد، در غیر این صورت، احتمال دارد که قرص را با زبانش به بیرون پرت کند.
- اگر مشاهده کردید که زبانش را بیرون آورده است، به احتمال بسیار زیاد قرص را بلعیده است.
- یک تشویقی مناسب برای او آماده کنید تا به محض اینکه قرص را خورد، به او بدهید.
بهترین زمان مصرف قرص ضد انگل سگ
به طور قطع نمی‌توان گفت که چه زمانی بهترین موقع برای دادن قرص ضد انگل سگ است. این امر به عوامل مختلفی مانند سن، وزن و شرایط محیطی بستگی دارد. پس با در نظر گرفتن هر یک از این عوامل، می‌توانیم بهترین زمان استفاده از قرص ضد انگل سگ را تعیین کنیم.
در رابطه با فاکتور سن و وزن باید گفت که برای توله‌سگ‌ها مصرف قرص ضد انگل معمولاً از دوهفتگی شروع می‌شود و تا سه‌ماهگی هفته‌ای یک بار تکرار می‌شود. اما برای سگ‌های بالغ معمولاً هر سه ماه یک بار توصیه می‌شود.
از نظر شرایط محیطی هم باید گفت که سگ‌هایی که در محیط‌های شلوغ و پرخطر زندگی می‌کنند، ممکن است نیاز به مصرف قرص‌های بیشتری داشته باشند یا تعداد دفعات مصرف قرص افزایش پیدا کند.
در صورت مسافرت به مناطقی که احتمال وجود انگل زیاد است، برنامه مصرف قرص ضد انگل سگ را باید با دامپزشک مشورت کنید تا بر اساس یک برنامه زمانی دقیق پیش برود. در مجموع بهترین زمان مصرف قرص ضد انگل به عوامل مختلفی بستگی دارد و باید تحت نظر دامپزشک انجام شود.
برای آگاهی از بهترین زمان مصرف می‌توانید از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید.همچنین، اگر نمی‌خواهید برای قرص‌های انگل به کلینیک دامپزشکی مراجعه کنید، این امکان وجود دارد که از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
عوارض مصرف قرص ضد انگل سگ
قرص‌های ضد انگل برای سگ‌هایی که به دارو حساسیت دارند ممکن است با عوارضی همراه باشد. در برخی از موارد، سگ‌ها ممکن است به ترکیبات داخل قرص‌ها آلرژیک باشند که می‌تواند منجر به عوارض جانبی مانند خارش، تورم یا مشکلات تنفسی شود.
در چنین مواقعی بهتر است با دامپزشک مشورت کنید تا داروی مناسبی را برای سگ شما تجویز کند. همچنین شاید لازم باشد قبل از دادن قرص تست حساسیت انجام شود. با این حال وضعیت عمومی سگ را بعد از دادن قرص زیر نظر داشته باشید تا در صورت بروز هر گونه حساسیتی بلافاصله به دامپزشک مراجعه کنید.
خارش، ورم، تنفس سخت یا کهیر پوستی را به عنوان علائم ناشی از حساسیت دارویی در سگ معرفی می‌کنیم. به‌جز واکنش‌های آلرژیک، موارد زیر را نیز می‌توانیم در فهرست عوارض جانبی ناشی از مصرف قرص ضد انگل قرار دهیم.
- استفراغ (به‌ویژه در صورتی که سگ قرص را با شکم خالی مصرف کرده باشد)
- اسهال
- بی‌اشتهایی
- احساس خواب‌آلودگی یا بی‌قراری
- سردرد
- بی‌حالی و ضعف
- آسیب زدن به کبد و کلیه (در موارد نادر)
- تشنج (در موارد نادر)
- علائم عصبی (بیشتر در سگ‌هایی با جهش ژنتیکی مشاهده می‌شود)
سوالات متداول
در این بخش از مقاله سعی کرده‌ایم به برخی از پرسش‌های رایج در خصوص نحوه استفاده از قرص ضد انگل سگ پاسخ دهیم.
۱. چطور مطمئن شویم که سگ قرص را بلعیده است؟
قرص را در انتهایی‌ترین بخش زبان قرار دهید و بعد از اینکه گذاشتید، دهان سگ را ببندید و زیر چانه‌اش را مالش دهید یا به آرامی روی بینی او فوت کنید تا به بلع کمک کند. اگر بعد از آن سگ زبانش را بیرون بیاورد، یعنی قرص را خورده است.
۲. چرا سگ بعد از مصرف قرص ضد انگل استفراغ می‌کند؟
استفراغ بعد از مصرف قرص ضد انگل می‌تواند به علت مصرف قرص با شکم خالی باشد. سعی کنید همراه با غذا به سگ قرص بدهید تا این مشکل پیش نیاید.
۳. می‌توانیم قرص ضد انگل را به سگ باردار یا شیرده بدهیم؟
قبل از مصرف قرص ضد انگل برای سگ‌های باردار یا شیرده، حتماً با دامپزشک مشورت کنید. بعضی از داروها ممکن است برای این سگ‌ها مناسب نباشد و بری دادن قرص به مشاوره نیاز است.
جمع‌بندی
انتخاب قرص ضد انگل مناسب برای سگ‌ها به عوامل مختلفی مانند نوع انگل، شدت آلودگی و خصوصیت فردی این حیوان بستگی دارد. به علاوه، باید این نکته را مدنظر داشته باشیم که برخی از انگلها به مرور زمان نسبت به داروهای مختلف مقاوم می‌شوند و این مقاومت دارویی می‌تواند روند درمان را به تأخیر بیندازد. مشورت با دامپزشک و انجام آزمایش‌های لازم می‌تواند به تشخیص نوع انگل و انتخاب بهترین روش برای درمان کمک کند.
در کل، دو نکته مهم را برای استفاده از قرص ضد انگل سگ مدنظر داشته باشید. اول اینکه قبل از مصرف قرص، حتماً با دامپزشک مشورت کنید تا از ایمنی و اثربخشی دارو اطمینان حاصل شود. نکته دوم هم دوز مصرف قرص است که باید توسط دامپزشک تعیین شود تا از بروز عوارض جانبی جلوگیری کند.