سرطان یکی از دلایل شایع مرگ و میر در گربهها است. به طور ویژه، ۳۲ درصد از مرگ و میر ناشی از بیماری سرطان در گربه‌های بالای ده سال رخ می‌دهد. علت این بیماری رشد بی‌رویه و مهارنشدنی سلول‌ها است که به شکل تومور بدخیم درمی‌آیند و سایر سلول‌ها و اندام‌ها را درگیر می‌کنند. علائم سرطان در گربه ها با توجه به نوع آن و بافتی که درگیر شده فرق می‌کند، اما برخی نشانه‌های کلی می‌تواند صاحب گربه را نسبت به بیماری آگاه کند.
علت سرطان در گربهها هنوز به طور دقیق مشخص نشده است، اما به نظر می‌رسد که برخی فاکتورها مانند ویروس لوسمی گربه یا آلاینده‌های محیطی در رشد تومور تأثیر داشته باشد. در کنار آن، ژنتیک هم نقش مهمی در این رابطه ایفا می‌کند.
در این مقاله با علائم سرطان در گربه ها آشنا می‌شویم و به انواع سرطان اشاره می‌کنیم. تشخیص و درمان به‌موقع می‌تواند تا حد زیادی از پیشرفت این بیماری جلوگیری کند. برای اطلاع بیشتر از علائم سرطان در گربهها می‌توانید از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. علاوه بر این، اگر نمی‌توانید حیوان خانگی خود را به کلینیک‌های دامپزشکی ببرید، پیشنهاد می‌کنیم از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
انواع سرطان در گربه ها
سرطان در گربه ها انواع مختلفی دارد که می‌تواند سلامت آنها را به خطر بیندازد. با آگاهی از علائم سرطان در گربه ها و تشخیص به‌موقع می‌توان تا حد زیادی جلوی بزرگ شدن سلولهای سرطانی و گسترش آنها در کل بدن حیوان را گرفت. دامپزشک برای تشخیص بیماری سرطان باید قبل از هر چیز نوع آن را تشخیص دهد. در ادامه به برخی از سرطان‌های شایع در گربهها اشاره می‌کنیم.
۱. لنفوم
شایع‌ترین نوع سرطان در گربه ها لنفوم است که غدد لنفاوی را درگیر می‌کند. این نوع سرطان را بیشتر در گربه‌های مسن‌تر و همچنین در گربه‌هایی می‌بینیم که به دلیل ویروسی لوسمی گربه (FeLV) یا ویروس نقص ایمنی (FIV) ایجاد شده است. از علائم آن هم می‌توان به کاهش وزن، استفراغ‌های پی در پی و بی‌اشتهایی اشاره کرد.
۲. سرطان پوست
در گربه‌های مسن‌تر و آن‌هایی که برای مدت طولانی در معرض نور آفتاب هستند، سرطان پوست شایع‌تر است و می‌تواند به شکل تومور، زخم یا ضایعات پوستی ظاهر شود. این نوع سرطان باید هر چه سریع‌تر درمان شود، در غیر این صورت مشکلات جدی پوستی ایجاد می‌کند و تومور یا زخم‌ها سرتاسر بدن را درگیر می‌کنند.
۳. سرطان دهان
سرطان دهان تمام بافت‌های داخل مانند لثه، سقف دهان و حتی زبان را درگیر می‌کند. بدبو شدن دهان، خونریزی لثه و دندان‌ها و مشکل در جویدن و بلع از علائم شایع این نوع سرطان است که نیاز به درمان فوری دارد، چون می‌تواند باعث ایجاد مشکلات گوارشی شود.
۴. سرطان پستان
این نوع سرطان بیشتر در گربه‌های ماده‌ای شایع است که عقیم نشده‌اند. علائم آن هم به صورت تومورهایی ظاهر می‌شود که با لمس کردن پستان می‌توان حس کرد و همچنین عامل ترشحات غیرطبیعی است.
۵. سرطان دستگاه گوارش
این نوع سرطان اندام‌هایی مانند معده، روده یا روده بزرگ را درگیر می‌کند و علائم آن شامل اسهال، استفراغ، کاهش وزن شدید و بی‌اشتهایی است.
۶. سارکوم بافت نرم
سرطان وقتی شروع می‌شود که سلول‌ها رشد بیش از حد و غیرقابل‌کنترل داشته باشند. سلول‌ها معمولاً در هر قسمتی از بدن می‌توانند سرطانی شوند و به نواحی دیگر گسترش پیدا کنند.
برخی از تومورها مربوط به بافت نرم است و البته همه آنها سرطانی نیستند. یعنی تومورهای خوش‌خیم هستند که احتمال سرطانی شدن آنها صفر است. اما در این میان، برخی از تومورهای بافت نرم حالتی بین سرطانی و غیرسرطانی دارند که به آنها تومورهای بافت نرم (Soft Tissue Sarcoma) گفته می‌شود.
سارکوما به این معنی است که تومور بدخیم شده و عضلات و اعصاب را درگیر کرده است. علائم این نوع سرطان توده‌های برجسته و مشکلات ادراری است.
۷. سرطان استخوان
سرطان استخوان می‌تواند هر بخشی از استخوا‌ن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد و علائم آن هم با لنگیدن گربه، درد و ورم استخوان همراه است. این نوع سرطان بسیار خطرناک و مهلک است و دوره درمان آن هم طولانی خواهد بود.
علائم سرطان در گربه ها
علائم سرطان در گربه ها با توجه به نوع آن و شدت بیماری متفاوت است، اما شایع‌ترین آنها شامل موارد زیر می‌شود:
- تشکیل توده با برجستگی غیرعادی که شکل و اندازه آن به سرعت تغییر می‌کند.
- کاهش وزن شدید و بی‌دلیل
- سرفه کردن به طور مداوم
- از دست رفتن اشتها
- ضعف و بی‌حالی
- اسهال و استفراغ
- زخم‌هایی که بهبود پیدا نمی‌کند
- مشکلات تنفسی
- خونریزی یا ترشحات از بینی، دهان یا مناطق دیگر
- خشکی شدید پوست و ریزش مو
- مشکلات گوارشی و روده‌ای
- زخم‌های برجسته روی بینی یا گوش
- بی‌رنگ شدن یا از بین رفتن رنگدانه‌‌های پوستی در یک یا چند ناحیه
برای این‌که علائم سرطان در گربهها را به خوبی بشناسیدمی‌توانید از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت هم کمک بگیرید. علاوه بر این، اگر نمی‌خواهید در ترافیک و شلوغی، حیوان خانگی خود را به کلینیک‌های دامپزشکی ببرید، پیشنهاد می‌کنیم که از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
علت سرطان در گربه ها
عوامل مختلفی می‌تواند باعث ایجاد سرطان در گربه ها شود، اما دلیل قطعی آن هنوز مشخص نیست. به طور کلی، ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و بیماری‌های زمینه‌ای عامل ایجاد سرطان محسوب می‌شود. مهم‌ترین دلایل سرطان در گربه ها عبارتند از:
- ویروسی لوسمی گربه: یکی از شایع‌ترین دلایل سرطان در گربه ویروسی لوسمی (FeLV) است که با اثر بر سیستم ایمنی باعث ضعیف شدن آن می‌شود و محیط را برای رشد سلولهای سرطانی مساعد می‌کند. همچنین با تغییر دادن فاکتورهای ژنتیکی سلولهای آلوده، جهش‌هایی ایجاد می‌کند که در نهایت منجر به سرطانی شدن سلول‌ها می‌شود.
- قرار گرفتن در معرض دود سیگار: گربه‌هایی که در محیط‌های آلوده زندگی می‌کنند یا صاحبان آنها سیگار می‌کشند، در مقایسه با سایر گربهها بیشتر در معرض خطر سرطان هستند. اگر مواد سمی ناشی از دود سیگار از طریق لیس زدن گربه وارد دهانش شود، ممکن است تومورهای دهانی ایجاد کند یا سایر اندام‌های بدن او را تحت تأثیر قرار دهد.
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید به مدت طولانی: نور آفتاب حاوی اشعه UV است و در گربه‌هایی که مدت زیادی در معرض آن هستند، احتمال ابتلا به سرطان بیشتر است. البته این امر بیشتر در گربه‌هایی دیده می‌شود که پوستشان روشن‌تر است یا موی کمتری دارند.
- عوامل ژنتیکی: برخی از نژادهای گربهها در مقایسه با بقیه بیشتر در معرض سرطان هستند و دلیل آن خصوصیات ژنتیکی است. برای مثال، خطر بزرگ شدن تومور سینه در گربه سیامی (Siamese) زیاد است، درحالی‌که گربه‌های پرشین (Persian) و هیمالیا (Himalayans) ممکن است دچار سرطان پوست شوند.
- مشکلات ناشی از تزریق‌های زیرپوستی: در برخی موارد، تزریق زیرپوستی یا واکسیناسیون باعث التهاب مزمن می‌شود و خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. تومورهای تشکیل‌شده، نتیجه التهاب و ورمی است که بر اثر واکنش به محل تزریق ایجاد می‌شود.
- سن: فاکتور دیگری که خطر ابتلا به سرطان را در گربه‌های خانگی افزایش می‌دهد، افزایش سن است. بسیاری از سرطان‌ها در گربه‌های بالای ده سال گزارش شده است.
راه های تشخیص سرطان توسط دامپزشک
تشخیص علائم سرطان در گربه ها به رویکرد جامعی نیاز دارد که ترکیبی از معاینات بالینی، آزمایشات مختلف و رادیولوژی پیشرفته را در بر می‌گیرد. روند تشخیص سرطان شامل مراحل زیر می‌شود:
۱. معاینه اولیه
دامپزشک در مرحله اول با در نظر گرفتن پرونده پزشکی گربه، معاینات دقیقی روی او انجام می‌دهد تا در صورت مشاهده هر گونه علائم غیرعادی مانند برآمدگی، کاهش وزن یا حتی تغییرات رفتاری بتواند به کمک آزمایشات مختلف تشخیص درستی بدهد.
۲. آزمایش
آزمایشاتی که دامپزشک برای تشخیص سرطان انجام می‌دهد، شامل آزمایش خون، آزمایش ادرار و تست FIV/FeLV است. «FeLV» ویروس لوسمی گربه و «FIV» ویروس نقص ایمنی گربه است که هر دو می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
۳. رادیولوژی
از اشعه ایکس برای مشاهده قفسه سینه، شکم یا نواحی دیگری از بدن استفاده می‌شود که احتمال رشد سلولهای سرطانی در آنها زیاد است. همچنین برای بررسی اندام‌های داخلی، دامپزشک از سونوگرافی کمک می‌گیرد تا بتواند اندازه و محل دقیق تومور را بررسی کند.
سی‌تی اسکن هم اندام‌های داخلی بدن را به طور واضح نشان می‌دهد و در صورتی که تومور کوچک باشد و با اشعه ایکس یا سونوگرافی قابل‌مشاهده نباشد، با این روش می‌توان آن را تشخیص داد و اثر آن را بر روی بافت‌های نواحی اطراف بررسی کرد.
ام آر آی نیز روش دیگری برای مشاهده دقیق بافت‌ها است که از آن برای تشخیص تومورهای مغزی یا نخاعی استفاده می‌کنند.
۴. نمونه‌برداری
بعد از این‌که دامپزشک محل تومور را شناسایی کرد، از آن نمونه‌برداری می‌کند. یعنی بخشی از بافت تومور را برمی‌‌دارد و آن را برای مشاهده دقیق‌تر زیر میکروسکوپ مشاهده می‌کند.
نمونه‌برداری از تومور بعد از عمل جراحی صورت می‌گیرد. یعنی بعد از این‌که بافت تومور برداشته شد، آن را برای نمونه‌برداری به آزمایشگاه می‌فرستند تا اگر غده بدخیم باشد، درمان سرطان زیر نظر دامپزشک شروع شود.
۵. مرحله‌بندی سرطان
«مرحله‌بندی سرطان» (Staging) شدت بیماری و میزان پیشرفته بودن آن را نشان می‌دهد. در این مرحله دامپزشک تشخیص می‌دهد که سرطان در چه مرحله‌ای است و با توجه به آن برای درمان اقدام می‌کند.
درمان سرطان در گربه ها
درمان سرطان در گربه ها به چند روش انجام می‌شود و معمولاً نیاز به چند درمان به طور هم‌زمان است که البته به نوع سرطان، مرحله آن از نظر شدت بیماری و وضعیت عمومی گربه بستگی دارد. در ادامه به برخی از روشهای درمانی سرطان گربهها اشاره کرده‌ایم.
۱. عمل جراحی
یکی از روشهای رایج برای درمان سرطان در گربه ها عمل جراحی موضعی است. در این روش تومور و در صوت نیاز قسمتی از بافت‌های اطراف آن برداشته می‌شود تا دیگر هیچ سلول سرطانی در بدن باقی نماند. این روش برای برداشتن تومورهای سرطانی به کار می‌رود که هنوز گسترش پیدا نکرده‌اند و به بافت‌های دیگر منتقل نشده‌اند.
۲. شیمی درمانی
شیمی‌درمانی روش دیگری برای درمان سرطان است که به کمک داروهای خاص برای از بین بردن یا کاهش رشد سلولهای سرطانی انجام می‌شود. این روش برای سرطان پیشرفته کاربرد دارد که تومور رشد کرده است و بافت‌های دیگر را نیز تحت تأثیر قرار داده است، مانند سرطان لنفوم. همچنین برای آن دسته از سرطان‌هایی مؤثر است که دوباره عود کرده‌اند.
گربهها معمولاً شیمی‌درمانی را بهتر از انسان‌ها تحمل می‌کنند، اما ممکن است عوارض داشته باشد، مانند کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون یا مشکلات گوارشی.
۳. پرتو درمانی
پرتودرمانی راه دیگری برای از بین بردن تومورهای سرطانی بدخیم است که با استفاده از اشعه‌های قوی برای تخریب سلولهای سرطانی انجام می‌شود. از این روش می‌توان برای حذف تومورهایی استفاده کرد که نمی‌توان به کمک عمل جراحی آنها را حذف کرد. این روش به دقت بالایی نیاز دارد و ممکن است با عوارضی مانند خارش یا ریزش مو در محل درمان همراه باشد.
۴. ایمنو تراپی
در این روش، سیستم ایمنی بدن گربه تقویت می‌شود تا بتواند سلولهای سرطانی را شناسایی و حذف کند. ایمنونراپی شامل استفاده از واکسن، داروهای تقویت‌کننده سیستم ایمنی بدن یا عوامل هدفمند است که بر پروتئین‌ها یا ژن‌های خاص سلولهای سرطانی اثر می‌گذارند.
۵. دارو درمانی
برخی از داروها به صورت هدفمند به گربه‌های بیمار داده می‌شود تا به ژن‌ها یا پروتئین‌هایی حمله کنند که باعث رشد سلولهای سرطانی می‌شوند. از مزایای این روش کاهش آسیب به سلولهای سالم بدن و تخریب سلولهای سرطانی بدون درد است.
۶. مراقبت تسکینی
مراقبت تسکینی (Palliative Care) در مواقعی که درمان قطعی امکان‌پذیر نیست، به عنوان روشی برای کاهش درد و حفظ کیفیت زندگی گربه انجام می‌شود. این روش شامل مدیریت درد، تغذیه مناسب و حمایت مراقبتی است.
برای اطلاع بیشتر از روشهای درمان سرطان در گربهها می‌توانید از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. علاوه بر این، اگر می‌خواهید معاینات تخصصی روی گربه شما در منزل انجام شود، این امکان وجود دارد که از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله به بررسی علت سرطان در گربه ها پرداختیم و علائم آن را بررسی کردیم. همچنین راه‌های تشخیص سلولهای سرطانی و نحوه درمان آنها را توضیح دادیم. سرطان بیماری خطرناکی است که معمولاً گربه‌های مسن‌تر را درگیر می‌کند و با بزرگ‌تر شدن تومورها، به اندام‌های مختلف گسترش پیدا می‌کند.
بهترین روش برای پیشگیری از بیماری سرطان چک‌آپ‌های منظم توسط دامپزشک است تا در صورت مشاهده علائم بیماری، بلافاصله درمان را شروع کند و نگذارد بیماری به مرحله پیشرفته برسد.