اگر مشاهده کردید که گربه شما علائمی مانند سرماخوردگی دارد، دهانش بوی بدی می‌دهد یا زخم شده است، این موضوع را جدی بگیرید و به دامپزشک مراجعه کنید، چون ممکن است به بیماری کلسی ویروس گربه مبتلا شده باشد.

این بیماری واگیردار است و اگر جدی گرفته نشود، می‌تواند جان گربه را به خطر بیندازد. معمولاً هم از گربه‌ای به گربه دیگر منتقل می‌شود و بچه‌گربه‌ها بیشتر در معرض آن قرار دارند.

شایع‌ترین علائم این بیماری مشکلات گوارشی و تنفسی است که از طریق ویروس FCV ایجاد می‌شود. برای درمان هم در برخی موارد آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود.

در این مقاله به مهم‌ترین علائم بیماری کلسی ویروس گربه می‌پردازیم و راه‌‌‌های انتقال بیماری را بررسی می‌کنیم. همچنین به روش‌های درمانی، تشخیص و پیشگیری از ابتلا به این بیماری در گربه‌های خانگی اشاره می‌کنیم. اگر شما در مورد ابتلا گربه خود به این بیماری نگران هستید می‌توانید از خدمات دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید.

کلسی ویروس گربه چیست؟

کلسی ویروس گربه (Feline Calicivirus) که شکل اختصاری آن «FCV» است، به عنوان یک ویروس بیماری‌زا در گربه‌سانان شناخته شده است. این ویروس بسیار مسری است و باعث ایجاد عفونت‌های خفیف تا شدید دستگاه تنفسی و بیماری‌های دهان و دندان می‌شود.

FCV در پناهگاه یا مکان‌های زاد و ولد گربه‌ها شایع است. بچه‌گربه‌ها چون سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، در مقایسه با گربه‌های بالغ بیشتر در معرض این بیماری هستند.

با مراقبت‌های ویژه می‌توان تا حد زیادی بیماری را کنترل و مهار کرد، و اگر به‌موقع تشخیص داده شود، بیشتر گربه‌‌ها به طور کامل درمان می‌شوند. اما انواعی از این ویروس نسبت به درمان مقاوم‌اند و در صورت گسترش بیماری، سلامت حیوان را به خطر می‌اندازند.

بیماری کلسی ویروس گربه بر اثر ورود این ویروس واگیردار به بدن گربه ایجاد می‌شود و عفونت مجاری تنفسی فوقانی را به دنبال دارد. به اصطلاح عامیانه به این بیماری «آنفولانزای گربه» نیز گفته می‌شود که می‌تواند بافت‌های تنفسی را درگیر کند و باعث ایجاد بیماری در گربه‌ شود.

خوشبختانه این ویروس به انسان منتقل نمی‌شود، اما ممکن است ویروس‌های دیگری از همین خانواده، انسان نیز را آلوده کنند. مثال آن نورو ویروس (Norovirus) است که عامل اصلی التهاب معده و روده به شمار می‌رود.

علائم بیماری کلسی ویروس گربه

علائم بیماری کسی ویروس از گربه‌ای به گربه دیگر فرق می‌کند، چون تحت تأثیر عواملی مانند نوع ویروس و سیستم ایمنی بدن میزبان قرار دارد. شایع‌ترین نشانه‌های این بیماری عبارتند از:

• اختلال گوارشی
• بی‌اشتهایی
• اسهال و استفراغ
• عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
• نفس نفس زدن با صدای بلند
• عطسه
• ترشحات چشم، بینی و گلو
• التهاب چشم و پلک
• افزایش بزاق دهان
• آفت دهان
• خستگی و بی‌حالی
• تب و تشنج
• زخم‌ بینی و لب‌
• لنگیدن و درد مفاصل

مراحل اولیه بیماری علائم خفیفی دارد، علائمی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا که با عطسه، آبریزش بینی و ترشحات مخاطی همراه است. اما اگر بیماری به‌موقع تشخیص داده نشود و درمان بالینی انجام نشود، علائم شدیدتری مانند اسهال، استفراغ، تشنج و زخم‌های دهانی را بروز می‌دهد. همچنین زخم‌های شدید پوستی نیز به‌ویژه روی صورت گربه مشاهده می‌شود که البته با قارچ پوستی گربه فرق دارد.

مراحل ابتلا به بیماری کلسی ویروس گربه

اولین جایی که ویروس به آن نفوذ می‌کند، سلول‌های اپی‌تلیال (Epithelial Cells) در اطراف دهان است. درواقع FCV از طریق دهان یا بینی وارد بدن گربه می‌شود و پس از آن غدد لنفاوی، سر و گردن را احاطه می‌کند.

بعد از ورود ویروس، دوران نهفتگی آن بین ۳ تا ۵ روز طول می‌کشد و سپس علائم بروز می‌کند. به تدریج وارد سایر اندام‌ها می‌شد و زخم‌هایی روی صورت، زبان و اطراف دهان ایجاد می‌کند.

مخاط بینی محلی مناسب برای این ویروس و ایجاد عفونت است. در نتیجه آن، گربه با مشکلات تنفسی مواجه خواهد شد. گاهی چشم‌ها را هم درگیر می‌کند و ملتهب و قرمز می‌شوند.

وقتی وارد بدن شد، از مکانیسم‌های خاصی برای نفوذ به سلول‌های میزبان استفاده می‌کند. برای مثال، به گیرنده‌های روی بافت اپی‌تلیال می‌چسبد و از طریق آن وارد بافت می‌شود.

بعد از چسبیدن به گیرنده‌ها، تغییراتی در ساختار FCV ایجاد می‌شود و ورود به سلول‌های میزبان را تسهیل می‌کند. این ویروس برای آزاد کردن ژنوم RNA خود در سیتوپلاسم سلول میزبان نیاز به اسیدی شدن داخل اندوزوم دارد.

پس از آن بافت‌های دیگر در سایر اندام‌ها آلوده می‌شوند و البته ریه و حفره‌های دهانی را از همه بیشتر درگیر می‌کند. در نتیجه آن هم عفونت سیستم تنفسی فوقانی را به دنبال دارد.

بدن گربه برای این‌که به عفونت ویروسی واکنش دهد، گلبول‌های سفید خون را به جنگ با ویروس می‌فرستد. این کار تورم و آسیب دیدن بافت را به دنبال دارد.

در موارد حاد هم در مفاصل  باعث ایجاد آرتریت (Arthritis) یا التهاب مفاصل می‌شود که البته احتمال ابتلا به آن کم است.

چه گربه‌‌هایی بیشتر در معرض کلسی ویروس هستند؟

سرعت و شدت انتقال بیماری کلسی ویروس گربه به عوامل متعددی بستگی دارد. برخی از گربه‌ها بیشتر در معرض این بیماری هستند و برخی دیگر میزبان‌های خوبی برای انتقال ویروس به بدن سایر گربه‌ها به شمار می‌روند. در کل با در نظر گرفتن چهار فاکتور زیر می‌توانیم تشخیص دهیم که چه گربه‌هایی بیشتر در معرض این بیماری هستند:

• سن گربه: بچه‌گربه‌ها، به‌ویژه زیر ۶ ماه، از نظر سنی بیشتر از سایر گربه‌ها در معرض ابتلا هستند. سیستم ایمنی بدن آن‌ها در حال رشد است و قادر نیست به جنگ ویروس برود. بیماری‌هایی مانند ذات‌الریه که به خاطر نوع حاد این ویروس ایجاد می‌شود، در این گروه سنی شایع‌تر است. مطالعات نشان داده که درصد قابل‌توجهی از گربه‌هایی که FCV مثبت بوده‌اند، جوان‌تر هستند و ۹۳٪ از آن‌ها در رنج سنی ۰ تا ۵ سال قرار می‌گیرند.
• نژاد گربه: برخی از نژادها مانند پرشین در مقایسه با سایر نژادها بیشتر در معرض ابتلا به بیماری کلسی ویروس گربه هستند. البته ممکن است دلیل آن به عوامل ژنتیکی مربوط باشد. اما در کل، این ویروس می‌تواند به بدن هر نوع گربه‌‌ای و از هر نژادی سرایت کند.
• محل زندگی گربه: گربه‌هایی که در پناهگاه یا پانسیون نگهداری می‌شوند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند، چون بسیار مسری است. راه انتقال آن‌ هم همان‌طور که گفته شد، از طریق تماس مستقیم با گربه‌ یا سطوح آلوده است. در محیط‌هایی با چند گربه سرعت انتقال این بیماری بیشتر می‌شود. ازطرفی احتمال زاد و ولد هم بیشتر است و بچه‌‌گربه‌ها هم مستعد هستند.
• سیستم ایمنی گربه: گربه‌هایی با سیستم ایمنی ضعیف بیشتر در معرض ابتلا این به این بیماری هستند. بیماری‌های خودایمنی، لوکمی یا هر گونه نقص ایمنی، احتمال ابتلا به کلسی ویروس گربه را افزایش می‌دهد. همین‌طور بچه‌‌گربه‌ها که مقاومت بدنشان در برابر عوامل بیماری‌زا کمتر است، بیشتر در معرض خطر هستند.

در صورتیکه حیوان خانگی خود یا گربه‌ای به کلسی ویروس دچار است را می‌خواهید درمان کنید، می‌توانید از خدمات دامپزشکی در محل زی پت استفاده کنید.

راه انتقال بیماری کلسی ویروس گربه

گربه آلوده مهم‌ترین عامل انتقال بیماری کلسی ویروس است. محیط‌های عمومی که معمولاً چند گربه در آنجا وجود دارد، مانند پارک، پناهگا‌ه، فروشگاه حیوانات خانگی و مکان‌های بازی گربه‌ها، این بیماری را به سرعت به گربه‌های دیگر منتقل می‌کند. از آنجا که FCV بسیار واگیردار است، ممکن است یک گربه آلوده سایر گربه‌‌ها را بیمار کند.

بزاق دهان گربه، ترشحات چشم و بینی او از طریق تماس مستقیم با گربه یا حین عطسه کردن منتقل می‌شود. البته نتایج آزمایشگاهی، این ویروس را در خون، ادرار و مدفوع حیوان نیز تأیید کرده است.

اگر گربه‌ای به این ویروس آلوده باشد، می‌تواند دو تا سه هفته بعد از ابتلا همچنان ناقل باشد، اما در برخی گربه‌ها تا چندین ماه هم ممکن است ادامه پیدا کند.

انسان‌ها نیز می‌توانند ناقل بیماری کلسی ویروس گربه باشند، البته خودشان مبتلا نمی‌شوند، بلکه بر اثر تماس با گربه آلوده و تماس با گربه دیگری که سالم است، ویروس را به بدن او منتقل کنند.

همچنین وسایلی که گربه با آن‌ها بازی می‌کند، ظرف آب و غذای او و جای خوابش هم می‌توانند ناقل بیماری باشند.

تشخیص و درمان

تشخیص FCV شامل ترکیبی از دو روش بالینی و آزمایشگاهی است و روش‌های تشخیص شامل موارد زیر می‌شود:

• ارزیابی بالینی: مشاهده علائمی مانند آفت در دهان و بیماری‌های تنفسی
• تست آزمایشگاهی: از RT-PCR (روشی برای مشاهده فرایند تکثیر اسید نوکلئیک به صورت لحظه به لحظه) برای بررسی RNA ویروس در نمونه‌هایی از زخم دهان، بافت ریه یا خون استفاده می‌شود. اما نتیجه تست‌هایی که مثبت است، باید با احتیاط بررسی شود، چون احتمال دارد میزبان بدون هیچ علائمی ویروس را دفع کند.

روند درمانی به مراقبت‌های ویژه‌ای نیاز دارد و صاحب گربه باید تا زمان بهبودی کامل گربه، رسیدگی‌‌های لازم را انجام دهد و چنانچه گربه زیر نظر دامپزشک دارو مصرف می‌کند، زمان و دوز مصرف دارو باید طبق دستور او رعایت شود.

درمان‌های حمایتی مانند مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها نیز تا حد زیادی می‌تواند این بیماری را در همان مراحل اولیه مهار کند. در صورتی که بیماری حاد باشد، زیر نظر دامپزشک دوز دارو و دفعات آن تغییر می‌کند و ممکن است مدتی بعد از بهبودی کامل هم ادامه داشته باشد تا بیماری عود نکند.

آنتی‌بیوتیک‌ همچنین برای پیشگیری یا درمان عفونت‌های باکتریایی ثانویه تجویز می‌شود و سیستم ایمنی گربه را تقویت می‌کند.

بر اساس نوع درمان و شدت آن، و همچنین با توجه به سن گربه و میزان مقاومت او در برابر ویروس، انواع روش‌های درمانی بیماری کلسی ویروس گربه را به سه دسته زیر تقسیم می‌کنیم:

• درمان حمایتی یا علامتی (Symptomatic Care): دادن مایعات فراوان برای جلوگیری از کم‌آب شدن بدن و غذاهایی که اشتهای حیوان را به غذا خوردن بیشتر کند.
• دارودرمانی: در برخی موارد، طیف وسیعی از آنتی‌بیوتیک‌ها برای جلوگیری از عفونت‌های باکتریایی ثانویه تجویز می‌شود. برای کاهش علائم سیستم تنفسی نیز می‌توان از داروهای موکولیتیک یا خلط‌آور (Mucolytic Agents) استفاده کرد که به صورت خوراکی مصرف می‌شوند و خلط را نرم می‌کنند تا با سرفه کردن خارج شود. برای کاهش التهاب نیز توصیه می‌شود.
• مراقبت‌های ویژه: گربه‌های بیمار با علائم حاد ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشند تا تحت مراقبت‌های ویژه روند درمان ادامه پیدا کند.

راه های پیشگیری از بیماری کلسی ویروس گربه

به طور کل، چهار روش زیر را برای درمان گربه مبتلا به کلسی ویروس امتحان می‌کنند:

• واکسیناسیون
• رعایت پروتکل‌های بهداشتی
• قرنطینه کردن گربه آلوده

واکسیناسیون یکی از راه‌‌های پیشگیری از ابتلا به کلسی ویروس در گربه‌ها است. خوشبختانه این واکسن در ایران هم وجود دارد و یکی از واکسن‌های اصلی گربه محسوب می‌شود که دوزهای یادآور آن طبق دستور دامپزشک تعیین می‌شود. واکسن کسی ویروس به دو شکل در دسترس است، یا داخل بینی می‌ریزند یا به صورت تزریقی وارد بدن گربه می‌کنند.

دوز اول آن ۹ تا ۱۲ هفتگی تزریق می‌شود. دوز دوم و سوم هم با در نظر گرفتن میزان آنتی‌بادی بدن مادر توصیه می‌‌شود. دفعات تکرار واکسن هم با توجه به محل زندگی گربه متغیر است. معمولاً گربه‌هایی که با سایر گربه‌ها در تماس بیشتری هستند، سالانه بوستر واکسن را دریافت می‌کنند.

از نظر بهداشتی، رعایت برخی پروتکل‌ها به‌ویژه در محیط‌هایی با چندین گربه، می‌تواند یکی از راه‌های پیشگیری از ابتلا به این بیماری باشد. در پناهگاه‌ها، پانسیون، پارک یا سایر محیط‌‌های شلوغ که بیش از یک گربه وجود دارد، ضدعفونی کردن سطوح و محل خواب گربه‌ها تا حد زیادی از انتقال بیماری جلوگیری می‌کند.

برخی از گندزداها مانند هیپوکلرید سدیم نیز در از بین بردن کلسی ویروس و مهار آن مؤثر هستند.

قرنطینه کردن یا نگهداشتن گربه آلوده در یک محیط ایزوله و جدا از جمعیت سایر گربه‌ها جلوی شیوع بیماری را می‌گیرد و همچنین از ابتلای دیگر گربه‌ها به این بیماری پیشگیری می‌کند.

جمع‌بندی

در این مقاله با علائم بیماری کسی ویروس گربه آشنا شدیم و راه انتقال، نحوه تشخیص و درمان آن را توضیح دادیم.

به طور کلی، این بیماری در اثر ورود ویروس FVC به بدن گربه ایجاد می‌شود و علائمی شبیه آنفولانزا دارد، اما اگر به‌موقع درمان نشود، ممکن است سلامت گربه به خطر بیفتد. به همین دلیل، با بروز هر یک از علائمی که در این مقاله اشاره شد، بهتر است به دامپزشک مراجعه کنید یا از خدمات مشاوره دامپزشکی آنلاین یا دامپزشک سیار زی پت کمک بگیرید تا با روش‌های درمانی مناسب، بیماری از بین برود.