در طول زندگی سگ، حتماً صاحب او شاهد زخمهایی روی بدن این حیوان خانگی بوده است. انواع زخم روی بدن سگ دلایل مختلفی دارد. برخی از آن‌ها در اثر بازی کردن، برخی بر اثر تصادف یا درگیری با حیوانات دیگر ایجاد می‌شود. حتی میتواند به دلیل بیماری خاصی باشد. شناخت انواع زخم‌ها و نحوه درمان آن‌ها به صاحبان سگ کمک می‌کند تا سلامت حیوان خانگی خود را حفظ کنند و جلوی برخی از عوارض جدی‌تر مانند عفونت یا آسیب دیدن لایه‌های عمیق‌تر پوست را بگیرند. در این مقاله با انواع زخم باز و بسته آشنا می‌شویم که ممکن است روی بدن سگ تشکیل شود. همچنین به مواردی مانند علت ایجاد زخم، راه‌های تشخیص، پیشگیری و درمان اشاره خواهیم کرد. برای اطلاع بیشتر درباره انواع زخم روی بدن سگ می‌توانید از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. علاوه بر این، اگر نمی‌توانید حیوان خانگی خود را به کلینیک‌های دامپزشکی ببرید، پیشنهاد می‌کنیم از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
انواع زخم روی بدن سگ
انواع زخم روی بدن سگ دلایل مختلفی دارد. برای هر کدام هم روشهای درمانی خاصی تعریف شده است. بر اساس یک دسته‌بندی کلی زخمهای بدن سگ به دو دسته زیر تقسیم می‌شود:
- زخم باز
- زخم بسته
زخم باز به خراش یا بریدگی روی سطح پوست گفته می‌شود. بر اثر این زخم پوست بدن شکافته می‌شود و بافت‌های داخلی معلوم می‌شود. این زخم‌ها چون باز هستند، بیشتر در معرض ورود باکتری و میکروب هستند و اگر درمان نشوند، عفونت میکنند.
زخم بسته به کوفتگی و آسیب‌های بافت‌های زیر پوست گفته می‌شود، اما لایه بیرونی پوست سالم است و چون خونریزی زیر پوست اتفاق می‌افتد، رنگ پوست کبود می‌شود یا پوست دچار التهاب و تورم خواهد شد.
با توجه به میزان آسیبی که بافت دیده و عمق جراحت، زخم‌ها را به چند دسته فرعی نیز تقسیم میکنند که شامل موارد زیر است:
- خراش‌های سطحی
- زخمهای عمیق
- ساییدگی
- سوختگی
- زخم جراحی
- کوفتگی
- گازگرفتگی
- کنده شدن (Avulsion)
- فرورفتگی عمیق (Puncture)
علت زخم روی بدن سگ
سگ میتواند به دلایل مختلفی دچار سانحه شود و زخمهایی روی بدنش ایجاد شود که باز یا بسته است. این زخم‌ها از خراش سطحی تا آسیب‌های عمیق و جدی متغیر است. مهم‌ترین عواملی که باعث ایجاد انواع زخم روی بدن سگ می‌شود را در ادامه توضیح می‌دهیم.
۱. سانحه و تصادف
از شایع‌ترین دلایل زخم روی بدن سگ، آسیب‌هایی است که در طول روز بر اثر بازی کردن، دویدن یا درگیری با حیوانات دیگر در فضای عمومی ایجاد می‌شود. سگ ممکن است زمین بخورد، با اشیای تیز برخورد کند یا در محیط‌هایی که حیوانات دیگر وجود دارند آسیب ببینید. همه این موارد باعث بریدگی، خراش، کوفتگی یا حتی شکستگی می‌شود.
۲. گازگرفتگی
درگیر شدن با سگ‌های دیگر یا حیوانات وحشی یکی از دلایل ایجاد زخمهای عمیق روی بدن سگ است. این زخم‌ها عمدتاً بر اثر گاز گرفتن ایجاد می‌شوند و معمولاً زیاد عمیق و جدی به نظر نمی‌رسند. اما ممکن است منجر به عفونت شود و مشکلات وخیمی ایجاد کند.
یکی از دلایلی که باید این نوع زخم‌ها را جدی گرفت و نسبت به درمان هرچه سریع‌تر اقدام کرد، این است که بزاق دهان حیوانات دیگر، به‌ویژه آن‌هایی که واکسینه نشده‌اند، باکتری‌هایی دارد که بر اثر گاز گرفتن وارد بافت‌های زیر پوست می‌شود و عامل ایجاد عفونت‌های شدید است.
۳. جسم خارجی
سگ‌ها معمولاً موقع راه رفتن یا بازی کردن در مکان‌های عمومی مانند پارک یا پانسیون، ممکن است به اجسام نوک‌تیز یا سفت مانند میخ، شیشه، سیم خاردار، شاخه درخت یا مواردی از این قبیل برخورد کنند. این موارد میتواند عامل بریدگی یا حتی سوراخ‌های عمیق روی پوست باشد.
۴. لیسیدن بیش از حد
بعضی وقت‌ها به دلیل مشکلات پوستی مانند آلرژی، انگل یا عفونت قارچی، سگ مدام بافت آسیب‌دیده را لیس می‌زند یا حتی ممکن است با پنجه خود بخاراند. این کار باعث ایجاد زخمهایی به نام «هات اسپات» (Hot Spot Wound) یا زخمهای مرطوب و عفونی می‌شود که باید بلافاصله درمان شود.
۵. سوختگی
تماس با سطوح داغ یا بودن در معرض آفتاب برای مدت طولانی میتواند سوختگی روی بدن سگ ایجاد کند که نوعی زخم به شمار می‌رود. این سوختگی‌ها دردناک هستند و حتی ممکن است لایه‌های عمیق‌تر پوست را هم درگیر کنند.
مواد شیمیایی هم میتواند سوختگی ایجاد کند. در صورتی که پوست سگ شما به هر دلیلی دچار سوختگی شد، حتماً او را در کوتاه‌ترین زمان ممکن نزد دامپزشک ببرید تا به کمک پماد و دارو مراحل درمانی انجام شود.
۶. زخمهای جراحی
گاهی بعد از عمل جراحی یا برخی درمان‌های پزشکی، ممکن است محلی که برش داده شده است یا محل بخیه دچار زخم یا عفونت شود. لیس زدن بیش از حد یا گاز گرفتن محل بخیه هم متواند در روند بهبودی تأثیر منفی خواهد داشت و حتی شاید زخم باز شود و عفونت کند.
۷. زخم بستر
زخم بستر معمولاً سگ‌های مسن، چاق و کم‌تحرک را درگیر می‌کند. همچنین اگر سگ برای مدتی در بستر بیماری باشد و تحرک یا جابه‌جایی نداشته باشد، دچار زخم بستر می‌شود. این زخم‌ها معمولاً نقاطی از بدن را درگیر میکنند که پوست روی استخوان است و گردش خون در آن قسمت ضعیف‌تر است.
۸. بیماری‌های زمینه‌ای
برخی بیماری‌ها مانند دیابت، بیماری‌های کبد و کلیه یا کم‌خونی ممکن است روند ترمیم زخم را به تأخیر بیندازند و به همین دلیل احتمال عفونت یا زخمهای مزمن زیاد خواهد بود. همچنین مصرف برخی داروها مانند کورتون، پوست را در برابر عوامل محیطی مانند نور آفتاب، باد یا سرما حساس‌تر می‌کند.
همچنین وقتی سیستم ایمنی ضعیف باشد، زخم‌ها دیرتر بهبود پیدا میکنند و همین ممکن است عامل ایجاد عفونت پوست شود. برای پیگیری بیشتر علت زخم می‌توانید از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. برای آرامش بیشتر حیوان خانگی خود نیز می‌توانید از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
تشخیص زخم روی بدن سگ
یکی از مهم‌ترین مراحل مراقبت از حیوان خانگی، تشخیص زخم است که اگر درست باشد، هم به انتخاب نوع درمان کمک می‌کند و هم از بروز عوارض ثانویه مانند عفونت یا آسیب دیدن بافت‌های عمیق‌تر پوست جلوگیری می‌کند. برای تشخیص انواع زخم روزی بدن سگ به معاینه دقیق توسط دامپزشک، بررسی شدت زخم و علائم عفونت و در صورت نیاز رادیولوژی و آزمایش‌های مربوطه نیاز است. در ادامه این مقاله، هر یک از روشهای تشخیص زخم روی بدن سگ را توضیح می‌دهیم.
۱. معاینه بالینی
شروع تشخیص با معاینه و ارزیابی اولیه توسط دامپزشک انجام می‌شود. قبل از هر چیز باید طول، عمق و نوع زخم را مشخص کرد. معاینه بافت آسیب‌دیده، وضعیت عروق زیر پوست، اعصاب، تاندون‌‌ها و استخوان‌های اطراف محل جراحت نیز در تشخیص اهمیت زیادی دارد.
همچنین بررسی علائمی مانند قرمزی، تورم، ترشحات چرکی با بوی بد نیز به روند تشخیص کمک می‌کند.
۲. بررسی علائم زخم
برخی علائم مانند تب و لرز، درد شدید، ترشحات چرکی، ورم و قرمزی، بوی نامطبوع یا تغییر رنگ زخم میتواند نشانه عفونت یا جراحت عمیق‌تر باشد. در صورتی که احتمال آسیب دیدن مفصل، عروق یا عصب وجود دارد، به معاینه کامل‌تری نیاز است. اگر ناحیه آسیب‌دیده نبض نداشته باشد، احتمال آسیب دیدن عروق وجود دارد.
۳. رادیوگرافی
در شرایطی که زخم بدن سگ عمیق باشد یا بر اثر اصابت با جسم خارجی دچار تورم، کوفتگی شدید یا شکستگی شده باشد، تصویربرداری مانند رادیوگرافی، سی تی اسکن، ام آر آی یا سونوگرافی توصیه می‌شود.
تمام این روش‌ها میتوانند به تشخیص سریع نوع زخم کمک کنند و اگر زخم عفونت یا آبسه کرده باشد، آن را نشان می‌دهند.
۴. آزمایش خون و کشت زخم
اگر دامپزشک مطمئن نباشد که زخم عفونت کرده است یا نه، نمونه‌برداری و کشت آن بخش از بافت آسیب‌دیده میتواند روند تشخیص را تسریع کند. سپس میتواند برای از بین بردن عفونت از آنتی بیوتیک استفاده کرد.
برای تشخیص عفونت‌های سیستمیک یا مزمن هم آزمایش خون مانند CRP و «پروکلسی تونین» (Procalcitonin) انجام می‌شود.
۵. سایر روش‌ها
در سال‌های اخیر، به لطف پیشرفت علم و تکنولوژی، استفاده از روشهای جدیدتر مانند تصویربرداری حرارتی، اتوفلورسانس (FAF) و سنسورهای خاص برای تشخیص سریع عفونت ناشی از زخم یا جراحت رواج یافته است. این فناوری‌‌ها میتوانند به تشخیص به‌موقع کمک کنند و روند درمان سریع‌تر پیش برود.
مراحل اولیه درمان زخم بدن سگ
برای درمان زخمهای سگ اول از همه باید نوع زخم را تشخیص دهیم و سپس شدت آسیب وارده را بررسی کنیم. برخی از زخم‌ها سطحی هستند و با درمان‌های خانگی بهبود پیدا میکنند. اما برخی از جراحات عمیق است و نیاز به درمان فوری دارد. در این مواقع، به تشخیص دامپزشک، درمان دارویی شروع می‌شود.
اگر مشاهده کردید که روی بدن سگ‌تان زخمی ایجاد شده، اولین کاری که باید انجام دهید، کمک‌های اولیه است. مراحل زیر به کنترل خونریزی و جلوگیری از عفونت کمک می‌کند.
۱. آرام کردن سگ
وقتی زخمی روی بدن سگ ایجاد می‌شود، درد و ناراحتی ایجاد می‌کند. سگ خود را به محیطی آرام و امن ببرید و اگر نیاز بود از قلاده یا پوزه‌بند استفاده کنید تا تحرک زیادی نداشته باشد و گاز نگیرد. فراموش نکنید که وقتی حیوان درد داشته باشد، واکنش نشان می‌دهد و ممکن است بر اثر واکنش او اتفاق بدتری بیفتد.
۲. ارزیابی شدت جراحت
بعد از این‌که سگ آرام‌تر شد و از شوک ناشی از آسیب‌دیدگی درآمد، خیلی آرام و بدون ایجاد فشار، زخم را از نظر عمق، وسعت، محل و احتمال خونریزی داخلی بررسی کنید. زخمهای کوچک و سطحی معمولاً می‌توان با روش درمان خانگی بهبود پیدا میکنند، اما زخمهای عمیق‌تر که خونریزی هم دارند و همچنین زخمهایی که عفونت کرده‌اند، باید توسط دامپزشک معاینه و درمان شوند.
۳. کنترل خونریزی
برای بند آمدن خون، از یک پارچه تمیز یا گاز استریل استفاده کنید و آن را به آرامی برای ۵ تا ۱۰ دقیقه روی زخم قرار دهید. اگر خونریزی ادامه داشت، در اسرع وقت به دامپزشک مراجعه کنید.
۴. شستن محل زخم
بعد از این‌که خونریزی متوقف شد، جای زخم را با آب ولرم یا محلول آب‌نمک رقیق شست‌وشو دهید تا آلودگی و بقایای جسم خارجی از بین برود. هیچ‌وقت از الکل یا پراکسید هیدروژن استفاده نکنید، چون ممکن است بافت آسیب‌دیده را تحریک کند و روی روند ترمیم تأثیر بگذارد.
۵. ضدعفونی و پانسمان
بعد از شست‌وشو از محلول ضدعفونی‌‌‌کننده مخصوص حیوانات استفاده کنید و آن را روی زخم قرار دهید. در صورت نیاز، زخم را با گاز استریل و باند پانسمان کنید. اما دقت داشته باشید که پانسمان خیلی سفت نباشد تا جلوی گردش خون به آن ناحیه را نگیرد.
اگر می‌خواهید مراحل درمان را با دقت بیشتری دنبال کنید، می‌توانید از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. علاوه بر این، اگر نمی‌توانید حیوان خانگی خود را به کلینیک‌های دامپزشکی ببرید، پیشنهاد می‌کنیم از خدمات ویزیت در منزل زی پت استفاده کنید.
درمان انواع زخمهای سگ
چون زخم روی بدن سگ انواع مختلفی دارد، روشهای درمانی متفاوتی هم برای هر یک وجود دارد. در این بخش از مقاله به روشهای درمان انواع زخم‌ها می‌پردازیم.
- خراش و بریدگی سطحی: این نوع زخم‌ها معمولاً زیاد جدی نیستند و با شست‌وشو، زدن پماد و پانسمان بهبود می‌یابند. هر روز پانسمان را تعویض کنید و زخم را از نظر چرک و عفونت بررسی کنید.
- زخمهای عمیق: این نوع زخم‌ها باید بخیه شود و به مراقبت‌های ویژه نیاز دارد. دامپزشک ابتدا محل جراحت را تمیز می‌کند و در صورت لزوم بافت مرده را برمی‌دارد. سپس زخم را بخیه می‌زند و در نهایت برای جلوگیری از عفونت، آنتی بیوتیک تجویز می‌شود. مراقبت از بخیه و جلوگیری از لیس زدن ناحیه در روند بهبودی تأثیر دارد.
- سوختگی: برای درمان سوختگی باید محل مورد نظر را با آب سرد بشویید و در کوتاه‌ترین زمان ممکن به دامپزشک مراجعه کنید. پانسمان مرطوب و داروهای ضددرد، آنتی بیوتیک و ضد التهاب میتواند تا حد زیادی به بهبود سریع‌تر محل سوختگی کمک کند.
- زخمهای بسته: بهترین راه برای درمان کبودی یا کوفتگی کمپرس آب سرد است. همچنین سگ نباید تا زمان بهبودی فعالیت زیادی داشته باشد. استراحت و در صورت نیاز داروهای ضد درد و ضد التهاب میتواند در بهبود آثار کبودی مؤثر باشد. اگر کوفتگی شدید است، سگ خود را نزد دامپزشک ببرید.
سوالات متداول
در این بخش سعی کرده‌ایم به برخی از سوالات رایج درباره انواع زخم روی بدن سگ پاسخ دهیم.
۱. آیا تغذیه تأثیری در درمان زخم بدن سگ دارد؟
تغذیه مناسب نقش مهمی در بهبود زخمهای سگ دارد. رژیم غذایی سرشار از پروتئین، ویتامین و مواد معدنی مثل روی، به بازسازی و ترمیم بافت آسیب‌دیده و تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند.
مصرف اسیدهای چرب امگا ۳ و امگا ۶ هم در کاهش التهاب و حفظ سلامت پوست مؤثر است. کمبود مواد مغذی روند ترمیم زخم را کند می‌کند و باعث خشکی پوست می‌شود.
۲. آیا داروی گیاهی به درمان زخم بدن سگ کمک می‌کند؟
بعضی از گیاهان میتوانند به ترمیم زخم کمک کنند. برای مثال، عسل به دلیل خاصیت آنتی‌باکتریال و افزایش ترشح کلاژن میتواند در روند بهبود زخم مؤثر باشد. همچنین محصولات حاوی عصاره گیاهی کالاندولا و پروپولیس به عنوان اسپری برای ترمیم زخم استفاده می‌شود. اما به دلیل عوارضی که ممکن در برخی سگ‌ها ایجاد کند، مانند آلرژی، بهتر است با دامپزشک در این مورد مشورت کنید.
۳. آیا زخم بدن سگ به انسان منتقل می‌شود؟
زخم بدن سگ به انسان منتقل نمی‌شود، اما عفونت‌های باکتریایی یا قارچی که در زخمهای ترمیم‌نشده ایجاد می‌شود، در موارد نادر ممکن است به انسان منتقل شود، به‌ویژه اگر در تماس مستقیم با ترشحات زخم باشد. به همین دلیل رعایت بهداشت تا زمان ترمیم کامل زخم با بافت آسیب‌دیده، امری ضروری است. استفاده از دستکش و شست‌وشو و ضدعفونی دست‌ها هنگام پانسمان یا زدن پماد، از انتقال بیماری جلوگیری می‌کند.
جمع‌بندی
در این مقاله انواع زخم روی بدن سگ را معرفی کردیم و دلایل ایجاد زخم را توضیح دادیم. همچنین به روشهای تشخیص و درمان به‌موقع اشاره کردیم. در نهایت هم برخی از اقدامات لازم برای پیشگیری از آسیب یا جراحت جدی را بررسی کردیم.
نکته آخر این‌که تشخیص نوع زخم روی بدن سگ یک فرایند چندمرحله‌ای است و باید با معاینات بالینی دقیق شروع شود و در صورت نیاز با رو‌ش‌هایی مانند رادیوگرافی یا نمونه‌برداری تکمیل شود.
تشخیص نوع زخم، شدت و میزان جراحت، عامل اصلی و کلیدی در درمان مناسب و پیشگیری از عوارض احتمالی است. با بهره‌گیری از روشهای تشخیص، درمان و پیشگیری می‌توانیم به بهبود کیفیت زندگی سگ خود کمک کنیم.