وقتی رنگ ادرار سگ به قرمز، صورتی یا قهوه‌ای تغییر می‌کند، معمولاً نشان‌دهنده وجود خون در ادرار است و این موضوع نباید ساده گرفته شود. وجود خون در ادرار می‌تواند نشانه مشکلاتی در دستگاه ادراری، کلیه‌ها، مثانه یا بیماری‌های خونی باشد. این علامت ممکن است خبر از یک التهاب ساده دهد یا نشانه بیماری‌های شدیدتری مانند عفونت‌های مزمن یا سنگ مثانه باشد.
در این مقاله به طور کامل بررسی می‌کنیم که ادرار خونی سگ نشانه چیست، چه عواملی باعث بروز آن می‌شوند، چگونه می‌توان آن را تشخیص داد و چه درمان‌ها و مراقبت‌هایی برای بهبود حال حیوان لازم است. برای اطلاع بیشتر درباره نشانه‌های ادرار خونی سگ از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. علاوه بر این، اگر نمی‌توانید حیوان خانگی خود را به کلینیک‌های دامپزشکی ببرید، پیشنهاد می‌کنیم از خدمات ویزیت در منزل زی پت بهره ببرید.
دلیل ادرار خونی سگ چیست؟
دیدن خون در جایی که نباید وجود داشته باشد، می‌تواند نگران‌کننده باشد. «هماچوری» (Hematuria) اصطلاحی پزشکی برای وجود خون در ادرار است. ادرار در کلیه‌ها ساخته می‌شود، از حالب عبور می‌کند و در مثانه ذخیره می‌شود. سپس از طریق پوشش انتهایی آلت تناسلی در سگ‌های نر یا ولووا (Vulva) در سگ‌های ماده از بدن خارج می‌شود.
وقتی سلول‌های خونی وارد ادرار سگ می‌شوند، رنگ آن را به قهوه‌ای، صورتی، نارنجی یا قرمز تغییر می‌دهند. یکی از شایع‌ترین دلایل ادرار خونی در سگ‌ها، اختلالات دستگاه ادراری است، اما این تنها علت ممکن نیست. از آنجا که ادرار از مسیرهای مختلفی در بدن سگ عبور می‌کند، دلایل احتمالی زیادی برای بروز ادرار خونی در سگ وجود دارد.
گاهی خون در ادرار با چشم قابل مشاهده نیست. ممکن است رنگ ادرار طبیعی به نظر برسد، اما هنوز سلول‌های خونی در آن وجود داشته باشند. در چنین شرایطی باید به سایر نشانه‌های بیماری در سگ توجه کرد، زیرا تغییر رنگ ادرار همیشه به نشانه هماچوری نیست.
ادرار خونی سگ نشانه چیست؟
دلایل متعددی می‌توانند باعث هماچوری یا ادرار خونی سگ شوند. برخی از این موارد خفیف و قابل‌درمان هستند، اما برخی دیگر ممکن است علائم بیماری‌های حاد باشند. رایج‌ترین علل عبارت‌اند از:
- عفونت مجاری ادراری (UTI)
- سنگ کلیه یا مثانه و یا وجود کریستال‌های ادراری
- عفونت کلیه
- مشکل پروستات در سگ‌های نر
- سرطان، به‌ویژه در سگ‌های مسن‌تر
- اختلال در لخته شدن خون
- آسیب یا ضربه به دستگاه ادراری
- مسمومیت با مواد شیمیایی یا دارویی
- التهاب عروق خونی (واسکولیت)
در سگ‌های ماده نیز ممکن است در دوران فحلی با همان زمان جفت‌گیری، ترشحات خونی از ولووا یا وجود خون در ادرار دیده شود که در بسیاری موارد طبیعی است. با این حال، اگر درمورد مقدار یا دفعات تکرار آن مطمئن نیستید، بهتر است با دامپزشک مشورت کنید تا احتمال وجود بیماری‌های دیگر رد شود.
آیا ادرار خونی سگ نشانه سرطان است؟
یکی از دغدغه‌های صاحبان سگ هنگام مشاهده ادرار خونی این است که آیا این علامت نشانه سرطان است یا خیر. عفونت دستگاه ادراری شایع‌ترین علت این وضعیت است، اما برخی سرطان‌های دستگاه ادراری نیز ممکن است باعث بروز هماچوری شوند.
خون در ادرار می‌تواند یکی از دلایل سرطان کلیه یا مثانه نیز باشد، اما همیشه این‌طور نیست. این نوع سرطان‌ها ممکن است همراه با علائم دیگری مانند کاهش وزن، بی‌حالی، و بی‌اشتهایی نیز دیده شوند. البته سرطان دستگاه ادراری نسبتاً نادر است، اما مشاهده هر علامت غیرعادی در رفتار یا سلامت سگ باید جدی گرفته شود.
چک‌آپ‌های دوره‌ای دامپزشکی به‌ویژه در سگ‌های مسن بسیار اهمیت دارد، زیرا این بررسی‌ها می‌توانند علائم خفیف ولی مهم بیماری را زودتر آشکار کنند و امکان تشخیص و درمان به‌موقع فراهم شود.
علائم همراه با ادرار خونی سگ
ادرار خونی سگ رنگ‌های مختلفی مانند کهربایی، قهوه‌ای، نارنجی، صورتی و قرمز دارد. رنگ ادرار به غلظت خون در آن بستگی دارد، اما شدت رنگ لزوماً به معنای شدت بیماری نیست. ممکن است به دلیل مشکلات خفیف باشد، اما می‌تواند نشان‌دهنده بیماری‌های خطرناک هم باشد. گاهی هم ممکن است ادرار خونی با خونریزی از نواحی دیگر بدن مانند واژن یا مقعد اشتباه گرفته شود.
ادرار زمانی خونی به نظر می‌رسد که حاوی موارد زیر باشد:
- گلبول‌های قرمز کامل
- ترکیبات حاصل از تجزیه سلول‌های خونی
- ترکیبات ناشی از تجزیه بافت عضله
در برخی موارد، مقدار خون یا مواد داخل ادرار آنقدر کم است که با چشم دیده نمی‌شود. بنابراین ممکن است ادرار سگ ظاهراً طبیعی باشد، ولی خون یا ترکیبات خونی در آن وجود داشته باشد. علائم همراه با ادرار خونی شامل موارد زیر است:
- زور زدن هنگام تخلیه ادرار
- ادرار مکرر با حجم کم
- ادرار دردناک یا ناله کردن هنگام تخلیه
- درد در ناحیه شکم و زیر آن
- خونریزی غیرعادی از بزاق یا مدفوع
- تند تند نفس کشیدن
- رنگ‌پریدگی
برای اطلاع بیشتر درباره سایر علائم ادرار خونی سگ، می‌توانید از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. علاوه بر این، اگر نمی‌توانید حیوان خانگی خود را به کلینیک‌های دامپزشکی ببرید، پیشنهاد می‌کنیم از خدمات ویزیت در منزل زی پت کمک بگیرید.
چگونه ادرار خونی سگ را تشخیص دهیم؟
برای تعیین علت دقیق ادرار خونی سگ، به تشخیص دقیق دامپزشک نیاز است، زیرا با استفاده از چند روش مختلف می‌تواند منبع مشکل را شناسایی کند. مهم‌ترین آن‌ها را در ادامه معرفی می‌کنیم.
۱. آزمایش ادرار
اولین و مهم‌ترین روش‌های تشخیص، آزمایش ادرار (Urinalysis) است. در این آزمایش، نمونه ادرار از نظر باکتری، کریستال، سلول‌های خونی و سایر ناهنجاری‌ها بررسی می‌شود. نتایج آن می‌تواند به تشخیص عفونت، سنگ مثانه یا کلیه و سایر مشکلات دستگاه ادراری کمک کند.
۲. تصویربرداری
برای بررسی دقیق‌تر ساختار دستگاه ادراری، دامپزشک از رادیوگرافی (X-ray) یا سونوگرافی (Ultrasound) استفاده می‌کند. این روش باعث تشخیص دقیق‌تر سنگ مثانه، تومور و تغییرات غیرطبیعی مثانه یا کلیه می‌شود. تصویربرداری دقیق نقش مهمی در تشخیص و انتخاب درمان مناسب دارد.
۳. آزمایش خون
دامپزشک در برخی موارد نیاز دارد که عملکرد کلیه‌ها و همچنین مشکل در پلاکت‌ها یا انعقاد خون را بررسی کند. برای این منظور باید آزمایش خون انجام شود.
چه اطلاعاتی به تشخیص بهتر کمک می کند؟
به عنوان صاحب سگ موظف هستید که با مشاهده علائم اولیه، سگ خود را بلافاصله نزد دامپزشک ببرید. اطلاعاتی که شما در اختیار دامپزشک قرار می‌دهید، می‌تواند تأثیر زیادی در تشخیص دقیق علت ادرار خونی سگ و انتخاب روش درمانی مناسب داشته باشید. اطلاعاتی که باید در این خصوص در اختیار دامپزشک قرار دهید، شامل موارد زیر است:
- مدت زمان ادرار غیرطبیعی سگ
- تغییر در نوشیدن آب و میزان ادرار
- رژیم غذایی و وضعیت اشتهای سگ
- سابقه تماس با سموم یا آسیب دیدگی فیزیکی
درمان ادرار خونی سگ‌ها
درمان ادرار خونی در سگ کاملاً وابسته به علت اصلی بروز آن است. چون یک بیماری مستقل نیست و نشانه‌ای از یک اختلال زمینه‌ای محسوب می‌شود، دامپزشک باید ابتدا با بررسی‌های دقیق علت را مشخص کند و سپس درمان مناسب را شروع کند. برای درمان نیز با توجه به شدت بروز علائم، می‌توان از یکی از سه روش زیر یا ترکیبی از آن‌ها کمک گرفت:
- دارودرمانی
- رژیم‌درمانی
- عمل جراحی
۱. درمان با آنتی‌بیوتیک
اگر آزمایش‌ها نشان دهند که علت ادرار خونی عفونت باکتریایی دستگاه ادراری (UTI) است، دامپزشک آنتی‌بیوتیک مناسب بر اساس نوع باکتری تجویز می‌کند. در رابطه با مصرف آنتی‌بیوتیک، توصیه می‌شود نکات مهم زیر را مدنظر داشته باشید:
- دوره درمان باید کامل باشد و نباید سرخود مصرف داروی سگ خود را قطع کنید، چون ممکن است منجر به عود عفونت شود.
- گاهی لازم است بعد از پایان درمان، نمونه ادرار دوباره آزمایش شود تا دامپزشک مطمئن شود که خطر رفع شده است.
- در برخی موارد دامپزشک ممکن است داروهای ضد التهاب یا مسکن نیز برای کاهش درد هنگام تخلیه ادرار تجویز کند.
۲. رژیم درمانی
در مواردی که ادرار خونی به دلیل سنگ، کریستال یا مشکلات کلیوی ایجاد شده باشد، دامپزشک ممکن است رژیم غذایی خاصی را توصیه کند. استفاده از غذاهای تجاری مخصوص سلامت ادراری (Urinary Care Diets) به کاهش تشکیل سنگ‌ها و حل شدن تدریجی آن‌ها کمک می‌کند.
افزایش مصرف آب نیز به رقیق‌تر شدن ادرار و دفع بهتر مواد زاید کمک می‌کند. در برخی موارد هم از داروهای تنظیم‌کننده pH ادرار استفاده می‌شود تا محیط مثانه در شرایطی قرار بگیرد که کریستال‌ها در آن رشد نکنند.
۳. عمل جراحی
اگر سونوگرافی یا رادیوگرافی نشان دهد که علت هماچوری سنگ مثانه، کلیه یا تومور است، ممکن است به عمل جراحی نیاز باشد. نوع عمل به محل و اندازه سنگ یا تومور بستگی دارد. در مورد سنگ‌های کوچک‌تر، گاهی می‌توان با درمان دارویی و رژیم غذایی خاص از عمل جراحی جلوگیری کرد. اما در تومورهای بدخیم، با توجه به نوع سرطان، ممکن است جراحی، شیمی‌درمانی یا درمان تسکینی پیشنهاد شود. بعد از عمل جراحی لازم است مراقبت‌های زیر انجام شود تا سگ زودتر و راحت‌تر دوران نقاهت را پشت سر بگذارد:
- استراحت
- مصرف داروهای ضد درد و آنتی‌بیوتیک
- پیگیری و تصویربرداری مجدد
مراقبت های حمایتی
مراقبت‌های حمایتی (Supportive Care) به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که به بهبود وضع عمومی حیوان کمک می‌کنند، اما به طور مستقیم نقشی در درمان بیماری ندارد. این اقدامات شامل کنترل درد، تأمین آب و مواد مغذی، ایجاد محیطی برای کاهش استرس و کمک به عملکرد طبیعی اندام‌ها می‌شود. هدف از مراقبت‌های حمایتی این است که بدن حیوان توانایی طبیعی خود را برای مبارزه با بیماری یا بهبودی حفظ کند تا درمان اصلی مؤثرتر باشد.
در مواقعی که ادرار سگ خونی است، مراقبت‌های حمایتی نقش مهمی در کاهش علائم و تسریع بهبود دارد. روش‌هایی که در ادامه توصیه شده است، می‌تواند تا حد زیادی به بهبود وضعیت سگ بیمار کمک کند.
تأمین آب کافی
نوشیدن آب فراوان باعث رقیق شدن ادرار می‌شود و به مثانه فشار کمتری وارد خواهد شد. همچنین دفع باکتری‌ها و کریستال‌ها راحت‌تر صورت می‌گیرد.
تسکین درد و ناراحتی
در صورت مشاهده علائم درد هنگام ادرار، دامپزشک داروهای ضد درد و ضد التهاب تجویز می‌کند. این کار باعث کاهش استرس سگ و سریع‌تر شدن روند بهبودی می‌شود.
استفاده از رژیم غذایی مناسب
استفاده از غذاهای مخصوص سلامت دستگاه ادراری به جلوگیری از تشکیل سنگ‌ها و کریستال‌ها کمک می‌کند. برخی مشکلات کلیوی یا مثانه با تغذیه صحیح بهتر مدیریت می‌شوند.
پیگیری و بررسی علائم حیاتی
بررسی مرتبِ ویژگی‌های ظاهری ادرار مانند رنگ و مقدار آن، علاوه بر سطح انرژی، اشتها و رفتار سگ، اهمیت زیادی دارد. این نوع پیگیری‌ها به دامپزشک در تشخیص زودتر و استفاده از روش‌های درمانی مناسب کمک می‌کند.
کاهش استرس و فراهم کردن محیط آرام
استرس سیستم ایمنی را تضعیف می‌کند و روند بهبودی کند پیش خواهد رفت. فراهم کردن محیط آرام برای سگ، دسترسی راحت به محل دستشویی و نظارت بر رفتار این حیوان بخشی از مراقبت‌های حمایتی است.
پیشگیری از ابتلا به ادرار خونی در سگ
مؤثرترین روش برای پیشگیری از بروز علائمی مانند ادرار خونی در سگ، انجام معاینات منظم دامپزشکی است. این بررسی‌ها به تشخیص بیماری در مراحل اولیه کمک می‌کنند و پیش از پیشرفت، درمان مناسب انجام خواهد شد.
در سگ‌هایی که مستعد بیماری‌های دستگاه ادراری یا کلیوی هستند، رعایت رژیم غذایی مناسب یا مصرف داروهایی برای پیشگیری می‌تواند احتمال بروز هماچوری را کاهش دهد. کنترل کیفیت و میزان مصرف آب نیز در حفظ سلامت کلیه‌ها مؤثر است.
همچنین، صاحبان سگ باید عادت‌های ادراری حیوان را به طور منظم زیر نظر داشته باشند. رنگ ادرار یکی از ساده‌ترین نشانه‌های سلامت بدن است. بررسی تغییر رنگ ادرار، توجه به نشانه‌های درد هنگام ادرار کردن و سایر علائم هماچوری، باید جزئی از برنامه مراقبت‌های روزانه صاحبان سگ شود. هر چقدر مشکل زودتر تشخیص داده شود، روند درمان سریع‌تر و مؤثرتر خواهد بود.
چه زمانی به دامپزشک مراجعه کنیم؟
به طور کلی، مشاهده خون در ادرار سگ یک وضعیت نگران‌کننده محسوب می‌شود و بهتر است برای رفع مشکل در اسرع وقت به دامپزشک مراجعه کنید. اما در مواردی که بیماری خفیف است، می‌توان با درمان‌های فوری تا حد زیادی شدت بیماری را کنترل کرد. در کل، اگر هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید، حتماً باید سگ خود را نزد دامپزشک ببرید.
- مشاهده خون در ادرار: اگر خون به طور واضح دیده نشود، ممکن است در آزمایش ادرار مشخص شود.
- تغییرات در رفتار سگ: علائمی مانند تخلیه کم ادرار، ادرار مکرر، تلاش برای ادرار و بدون نتیجه، یا بی‌قراری هنگام تخلیه ادرار می‌تواند نشان‌دهنده مشکل باشد.
- علائم سیستمیک: علائمی مانند تب، بی‌اشتهایی، استفراغ یا کاهش سطح انرژی همراه با ادرار خونی می‌تواند نشانه‌ای از عفونت یا مسمومیت باشد.
- تماس با سموم: اگر سگ شما با سم‌هایی مانند سم موش تماس داشته است، باید حتماً به دامپزشک مراجعه کنید.
- عدم توانایی در ادرار کردن: اگر سگ شما قادر به ادرار کردن نیست یا ادرار نمی‌کند، این وضعیت اورژانسی است و نیاز به درمان فوری دارد.
برای آگاهی از زمان مناسب مراجعه به دامپزشک نیز می‌توانید از مشاوره دامپزشکی آنلاین زی پت استفاده کنید. علاوه بر این، اگر تمایلی ندارید که حیوان خانگی خود را به کلینیک‌های دامپزشکی ببرید، پیشنهاد می‌کنیم از خدمات ویزیت در منزل زی پت بهره ببرید.
در صورت مشاهده خون در ادرار سگ چه باید کرد؟
اگر با چنین وضعیتی روبه‌رو شدید، سعی کنید به‌جای این‌که مضطرب شوید و این حس خود را به سگ‌تان منتقل کنید، مراحل زیر را با نهایت دقت و صبوری انجام دهید.
۱. آرام بمانید و رفتار سگ را زیر نظر بگیرید
قبل از هر چیز، خونسردی خود را حفظ کنید و رفتار سگ را با دقت بررسی کنید. در نظر داشته باشید که آیا هنگام ادرار کردن زور می‌زند، دفعات ادرار بیشتر شده یا به نظر می‌رسد که درد دارد. تغییرات در سطح انرژی، اشتها و میزان نوشیدن آب را هم یادداشت کنید. همچنین، زمان دقیق مشاهده ادرار خونی و هر علامت دیگر را ثبت کنید.
۲. نمونه ادرار تازه سگ را جمع‌آوری کنید
در صورت امکان، مقدار کمی از ادرار سگ را با دستکش در ظرف تمیز جمع‌آوری کنید. حتی مقدار کم نیز برای تشخیص مفید است. اگر بلافاصله نمی‌توانید نمونه را به کلینیک ببرید، آن را در یخچال نگه دارید، اما حداکثر ظرف ۱۲ ساعت باید به دامپزشک تحویل داده شود.
۳. با کلینیک دامپزشکی تماس بگیرید
قبل از مراجعه حضوری، با کلینیک تماس بگیرید و علائم سگ مانند رنگ ادرار و وضعیت عمومی او را دقیق توضیح دهید. درباره زمان انتظار، نیاز به نوبت فوری یا نحوه ورود به کلینیک سوال کنید.
۴. تا رسیدن به کلینیک، ایمنی سگ را فراهم کنید
در مسیر، سگ را در محیطی آرام و ایمن جابه‌جا کنید. از پدهای جاذب یا حوله در خودرو استفاده کنید تا در صورت نشت ادرار مشکلی پیش نیاید. اگر سگ کوچک است، از جعبه حمل با آستر جاذب استفاده کنید تا احساس امنیت بیشتری داشته باشد.
جمع‌بندی
در این مقاله به طور کامل بررسی کردیم که نشانه‌های ادرار خونی سگ (هماچوری) چیست. همچنین مواردی مانند دلایل بروز این بیماری و ارتباط آن با سرطان یا بیماری‌های حاد را توضیح دادیم. در کنار آن، روش‌های تشخیص مانند آزمایش ادرار، آزمایش خون و تصویربرداری معرفی شد و به انواع روش‌های درمانی از جمله دارودرمانی، رژیم‌درمانی، عمل جراحی و مراقبت‌های حمایتی اشاره کردیم.
تشخیص و درمان به‌موقع، همراه با مراقبت‌های حمایتی و پیگیری دقیق، به سلامت سگ و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک می‌کند. صاحبان سگ باید در مواجهه با هرگونه تغییر رنگ یا رفتار غیرعادی ادرار، فوراً با دامپزشک مشورت کنند تا علت زمینه‌ای مشخص شود و درمان مناسب شروع شود. این رویکرد علاوه بر این‌که به بهبود سریع‌تر بیماری کمک می‌کند، از بروز مشکلات جدی و مزمن هم جلوگیری خواهد کرد.